اعمال قبل از خواب اهل معرفت ، دستورات و اعمال مهمی را از برای مقدمات خوابیدن ذکر نموده اند که رعایت این نکات و مداومت بر آن بسیار برای سالک الی الله مفید خواهد بود. به جهت اینکه این اعمال بسیار بوده و ذکر آنها باعث خستگی مخاطب می شود ، سعی می کنیم تا آنها را مختصر عرض نماییم. پ.ن : مطالب با توجه به روایات معتبر و سیره ی اهل معرفت ذکر می شود فلذا به جهت محدویت های متنی ، از آوردن منابع آنها معذوریم. سالک الی الله بایستی به این نکته توجه داشته باشد که با خوابیدن ، به بطن عالم وحدت مشرف شده و چه بسا در صورت توفیق ، به کلاس درس توحید رفته و پس از بیدار گشتن آن انوار الهی را به صورت نماز شب خواندن به طور عملی پیاده خواهد نمود. اعمال : - دستشویی رفتن و وضو گرفتن ( در روایت است که هر کس با وضو به خواب رود ، گویا تا صبح مشغول عبادت بوده است ؛ آری کاهلی گناه است... ) - مسواک زدن - به پهلوی راست خوابیدن - روبه قبله خوابیدن - گذاشتن سر بر روی دست راست - محاسبه نفس ؛ حضرت در روایتی فرمودند : کسی که محاسبه ی نفس خود را رها کند ، شیعه ی ما نخواهد بود . محاسبه نفس در مرتبه اول به این معنا خواهد بود که سالک الی الله ، تمام اعمال روزانه ی خود را بررسی نماید و اگر در آنها گناهی را مشاهده نمود ، استغفار کند و نیت کند تا دیگر مرتکب آن نشود و اگر توفیقی بر ثواب پیدا کرده بود ، اظهار شکر نماید و از خداوند عالم طلب توفیق روز افزون نماید. همچنین مطلوب است تا سالک الی الله بر اساس ذوق و شوق و علاقه ی خود ، هر شب اعمال مستحب خود را به یکی از ائمه معصومین علیهم السلام هدیه نماید. لازم به ذکر است که در حیطه ی محاسبه نفس ، احتمال مرگ خود را در نظر داشته باشد و از برای آن خود را آماده نماید ؛ به این معنا که تمام بدهکاری های اعم از معنوی و مادی خود را در دفترچه ای ثبت نماید تا در صورت فوت ، دچار حق الناس و حق الله نگردد. مرحوم آیت الله حق شناس در شب ساعتی را جهت محاسبه نفس ، قرار داده بودند. آری اگر کسی معتقد به بقای روح گشت ، یک فعل از افعال خود را بدون توجه انجام نخواهد داد. - تسبیح حضرت صدیقه سلام الله علیها ، که طبق روایت باعث تنظیم افعال روزمره در روز بعد خواهد شد. - خواندن سوره های ( حشر و حدید و صف و جمعه و تغابن و اعلی ) طبق روایت ، کسی که به خواندن این سور مداومت کند ، نمیرد تا جایگاه خود را در بهشت زیارت نماید. همچنین این دستور از جمله دستورات آیت الله قاضی به شاگردانشان بوده است که برکات زیادی در آن نهفته است. - خواندن آیه ی آخر سوره ی کهف که این عمل سبب بیدار شدن قاری ، در هر وقت شب که بخواهد ، خواهد شد. بالجمله نیت کردن جهت تهجد و نماز شب خواندن از وظایف مومنین خواهد بود ؛ آری آنکه سحر ندارد ، از خود خبر ندارد. - خواندن سوره ی توحید و تسبیحات اربعه ( هر کدام سه مرتبه ) طبق روایت ، خواندن سه مرتبه ی سوره ی توحید ، معادل یک ختم کل قرآن است. - ذکر شریف یفعل الله ما یشاء بقدرته و یحکم ما یرید بعزته ( سه مرتبه ) - خواندن آیت الکرسی و چهار قل - مداومت بر اذکار توحیدی از قبیل لا اله الا الله و یا لفظ جلاله الله تا انسان با نظر به توحید به خواب رود. مرحوم استاد آیت الله پهلوانی ، در شب حدود نیم ساعت در رختخواب شان می نشستند و اعمال قبل از خواب را انجام می دادند. @Aterkhoda