پاسخ هایی از حجت الاسلام موحد نژاد عضو ستاد استهلال مقام معظم رهبری:
۱.مبنای فقهی رهبر معظم انقلاب در اثبات رؤیت هلال ماه چیست و چرا گاهی اوقات شاهد بروز اختلاف در میان برخی مراجع تقلید هستیم؟
الحمدلله در سال‌های اخیر، روند کار بسیار مثبت است و گزارش‌هایی که به دفاتر مراجع می‌رسد و اعلام‌هایی که می‌کنند، اساس بسیار دقیقی دارد و این نکته خیلی مهم است. علاوه بر این مجموعه‌ی فعالیت‌های خوبی که رصدگران کشور (اعم از فعالیت، آموزش و...) انجام داده‌اند، موجب آن شده است که گزارش‌های صحیح به دفاتر مراجع و آقا ارسال شود. اما یک اختلاف فتوایی باقی می‌ماند و آن اینکه نظر آقا این است که اگر هلال با ابزار دیده شود، قابل قبول است و رؤیت حاصل شده است.
به زبان ساده، این سخن بدان معنا است که اگر کسی پشت عدسی دوربین یا لنز تلسکوپ هلال را ببیند، مانند کسی است که دوست خود را با دوربین روی کوه دیده است و نمی‌توان گفت که دیدن صورت نگرفته است. اما برخی از مراجع، رؤیت با چشم غیرمسلح را قبول دارند و بر این باورند که فقه آنچه در عرف در زمان معصومین علیهم‌السلام برای رؤیت وجود دارد، تأیید می‌کند. برخی از مردم هم فکر می‌کنند که این موضوع به امروزی یا غیرامروزی بودن مراجع برمی‌گردد و این در حالی است که این موضوع صرفاً به مبانی فقهی مراجع بازمی‌گردد.
بنابراین ایشان با توجه به مبانی خودشان اول ماه را اعلام می‌کنند و سایر مراجع نیز بر اساس معیارهای خود عمل می‌کنند. نکته‌ی دیگر آنکه ایشان بر این باورند که اگر هلال، پیش از غروب نیز دیده شود، قابل قبول است. این نظر ایشان البته در میان برخی مراجع نیز دیده می‌شود.
۲.در صورت بروز اختلاف میان نظر مراجع تکلیف مردم چه می‌شود؟ آیا باید به حکم مرجع تقلید خود رجوع کنند یا حاکم اسلامی؟
در اینجا یک بحث وجود دارد که آیا این موضوع یک بحث اجتماعی و حکومتی است که نظر حاکم در آن ترجیح داشته باشد یا خیر. این‌طور که در نظر مراجع و بیان مقام معظم رهبری دیده می‌شود، تشخیص روز اول ماه بودن یا نبودن را یک امر حکومتی نمی‌دانند و آقا نیز در یکی از خطبه‌های عید فطر اشاره کردند که این یک موضوع فقهی است و هرکس باید به فتوای فقیه خود رجوع کند. نظر مراجع نیز در این موضوع مانند آقا است.
از فتوا که بگذریم، به «موضوع» می‌رسیم، اینکه آیا هلال ماه با چشم غیرمسلح رؤیت می‌شود یا خیر، وظیفه‌ی مکلف است که آن را پیگیری کند. برای مثال درباره‌ی اینکه این لکه‌ی قرمز روی لباس، خون است یا آب آلبالو، فقیه تنها می‌گوید «حکم» را بیان می‌کند که اگر خون حیوان جهنده یا انسان باشد، نجس است. اما نمی‌آید موضوع را مشخص کند که آن لکه چیست. این وظیفه‌ی مکلف است که تشخیص دهد. مراجع نیز پذیرفته‌اند که این مسئله (رؤیت هلال ماه) از جمله امور موضوعی است که مکلف باید پیگیر باشد.
۳.یعنی مکلف باید خودش استهلال را انجام دهد؟ در این حالت اگر فرد در منطقه‌ای باشد که رؤیت، سخت باشد و به اسناد مرجع خود نیز دسترسی نداشته باشد، تکلیف چیست؟
ممکن است بر فتوای مرجع خود اطمینان کند و این کافی است. اما اگر اطمینان حاصل نشد و فرد متخصص است و یا اینکه گزارش‌های موثقی به او رسیده است که ماه رؤیت شده است، اما مرجع تقلید وی اول ماه را اعلام نکرده باشد، در اینجا فرد، فتوا را از مرجع خود می‌گیرد و در مورد موضوع خودش به نتیجه می‌رسد و بر اساس همان عمل می‌کند. البته برای بسیاری این امکان وجود ندارد و بر اساس نظر مرجع خود عمل می‌کنند.
مهم فتواست که از مرجع می‌گیرد (که رؤیت باید با چشم غیرمسلح باشد یا لازم نیست در محل زندگی او یا مکان‌های نزدیک او دیده شده باشد) و حال اینکه در موضوع به نتیجه‌ی متفاوتی رسیده است که اشکالی ندارد. از این جهت ظاهرا مراجع این موضوع را که تشخیص اول ماه اجتماعی است، قبول ندارند و آن را یک امر فردی می‌دانند.
منتها آنچه در فرمایش‌های مقام معظم رهبری مورد تأکید قرار گرفته و آن را حکومتی می‌دانند، بحث اقامه‌ی نماز عید سعید فطر است. ایشان می‌فرمایند که اگر به‌طور رسمی (مثلا از طریق صداوسیما) روزی به‌عنوان عید اعلام شد اما مرجع بزرگوار دیگری، روز دیگری را به‌عنوان عید قبول دارند، نماز عید به‌صورت جماعت، تنها در روزی که رسما اعلام شده اقامه گردد. علت آن هم از این قرار است که این موضوع (اقامه‌ی نماز عید در روزهای متفاوت) موجب بروز درگیری در برخی مناطق شده است.
برای نمونه یک عالمی که نماز را اقامه کرد، برخی مردم گفتند که قصد دهن‌کجی به نظام را دارد یا اینکه ضد ولایت فقیه است. عده‌ای نیز که هیچ‌کدام (نه آن مرجع تقلید و نه نظام را) قبول ندارند، به‌دنبال سوءاستفاده و به‌راه‌انداختن دعوا هستند. بر همین اساس رهبری فرمودند که اقامه‌ی نماز عید فطر به‌صورت جماعت یک مسئله‌ی حکومتی است