اوضاع فرهنگي در زمان امام علي النقي عليه السلام 1ـ مطرح شدن شيعه : با رويارويي امام عليه السلام با فقيهان درباري و پاسخ روشن و دقيق به مباحث فقهي آنان در واقع مکتب اصيل شيعه مطرح شده و بر همگان ثابت مي کرد که تنها راه نجات در گرو اطاعت از همين مکتب مي باشد 2ـ مناظرات امام عليه السلام با مکتب هاي کلامي رايج مثل «معتزله» و «اشاعره» و مطرح شدن نظريات آنان در جامعه: جمله مباحث آن ها مي توان به، جبر، تفويض، اعتقاد جسميت خدا و .... اشاره کرد. که امام عليه السلام به مناظره با اين گروه ها مي پرداخت و آراء و نظريات آن ها را ردّ و نظر شيعه را تبيين مي کردند 3ـ مبارزه با غلات : اطل و منحرف که فعال بودند، گروه غلات را بايد نام برد. که امام دهم از همه آن ها اظهار تبري جستند 4ـ خلق يا حادث بودن قرآن و هدايت جامعه شيعي توسط امام عليه السلام : يکي از مهم ترين و داغ ترين جريان هاي فکري و عقيدتي، فتنه خلق قرآن بود. گروه هاي معتزله و اشاعره به مخالفت با يکديگر پرداخته و هر کدام طرف دار نظريه خاص بودند. امام عليه السلام سکوت را در اين اوضاع جايز ندانسته و خط بطلان بر فکر انحرافي کشيدند و انديشه درست را مشخص مي کردند و به تبيين موضع اصولي و هدايت گر خود مسلمانان را از وارد شدن در چنين بحث و جدال بيهوده اي بر حزر مي داشتند 5ـ تربيت شاگردان برجسته توسط امام عليه السلام: شيخ طوسي، تعداد شاگردان آن حضرت را در زمينه هاي مختلف علوم اسلامي 185 نفر مي داند. از جمله شاگردان مکتب آن حضرت مي توان به فضل بن شاذان، عبد العظيم حسني و .... اشاره نمود @BALAGH69