دوم هر چند اين آيه به دنبال خطاب‌هايى كه به يهود شده آمده است، ولى مخاطب آن همه‌ى مردم هستند. در روايات مى‌خوانيم كه حضرت على عليه السلام هرگاه مسئله‌ى مهمى برايشان رخ مى‌داد به نماز مى‌ايستادند واين آيه را تلاوت مى‌كردند. در روايتى از پيامبر اسلام (ص) نقل شده، كه صبر بر سه نوع است: 1. صبر در برابر مصيبت. 2. صبر در برابر معصيت. 3. صبر در برابر عبادت. «1» بنابراين آنچه در روايات آمده كه مراد از صبر در اين آيه روزه است، اشاره به يكى از مصاديق صبر دارد. نماز براى رسول الله (ص) و امثال او نور چشم است‌ «2» ولكن براى بعضى‌ها كه خشوع ندارند، همچون بارى سنگين است. خشوع، مربوط به قلب و روح و خضوع، مربوط به اعضاى بدن است. نمازِ با توجّه، انسان را به ياد قدرت بى‌نهايت خدا مى‌اندازد و غير او را هر چه باشد كوچك جلوه مى‌دهد. مِهر او را در دل زياد مى‌كند، روحيّه‌ى توكّل را تقويت مى‌كند وانسان را از وابستگى‌هاى مادّى مى‌رهاند. همه‌ى اين آثار، انسان را در برابر مشكلات مقاوم مى‌سازد. صبر و مقاومت، كليد تمام عبادات است. فرشتگان به اهل بهشت سلام مى‌كنند، امّا نه به خاطر عبادت و نماز و حج و زكات آنان، بلكه به خاطر مقاومت و پايدارى آنها «سلام‌ عَلَيْكُمْ بِما صَبَرْتُمْ» «3» چون اگر مقاومت نباشد، نماز وجهاد وحج وزكات نيز وجود نخواهد داشت. حتّى شرط رسيدن به مقام هدايت و رهبرى الهى، صبر است؛ «جَعَلْنا مِنْهُمْ أَئِمَّةً يَهْدُونَ بِأَمْرِنا لَمَّا صَبَرُوا» «4» «1» بحار، ج 71، ص 77. «2» بحار، ج 16، ص 249. «3» رعد 24. «4» سجده، 24. ●➼‌┅═❧═┅┅───┄