به سوى غار همان گونه كه گذشت تلبيخا با بقيّه دوستانش به تمام مقامات و امتيازات حكومتى پشت پا زده، و با پاى پياده در بيابان به حركت خود ادامه داده، و در مسير راه با چوپانى همراه شدند، تا سرانجام خسته و تشنه و گرسنه به نزديكى كوهى رسيدند. در آن جا چشمه جوشانى يافتند كه خود را از آب آن سيراب كرده، و درختان پرميوه اى يافتند كه گرسنگى خود را با آن برطرف نموده، و پس از برطرف شدن تشنگى و گرسنگى در پى مكان امن و مناسبى جهت استراحت برآمدند. دوست چوپانشان گفت: در آن سوى همين كوه، غارى سراغ دارم كه مكان مناسبى براى استراحت است. آنها به آن غار پناه برده، و مشغول استراحت شدند؛ در حالى كه سگ چوپان در دهانه غار مشغول نگهبانى و پاسبانى بود. در روايتى آمده است: «خداوند به ملك الموت دستور داد جان آنها را بگيرد». [۱] سؤال: طبق تصريح قرآن آنها نمردند بلكه به خواب عميقى فرو رفتند كه سيصد و نه سال طول كشيد. پس چگونه روايت فوق مى گويد ملك الموت مأمور گرفتن جان آنها شد؟ جواب: خداوند متعال در آيه ۴۲ سوره زمر مى فرمايد: « «اللَّهُ يَتَوَفَّى الْأَنْفُسَ حِينَ مَوْتِهَا وَالَّتِى لَمْ تَمُتْ فِى مَنَامِهَا»؛ خداوند ارواح را به هنگام مرگ قبض مى كند، و روح كسانى را كه نمرده اند نيز به هنگام خواب مى گيرد». بنابراين به هنگام خواب نيز روح انسان قبض مى شود امّا نه به طور كامل، بلكه ۵۰% يا ۶۰% يا كمتر و يا بيشتر، و لهذا خواب را برادر مرگ ناميده اند. بنابراين، تعبير روايت، كه ملك الموت به فرمان پروردگار روح آنها را قبض كرد، تعبير نادرستى نيست؛ زيرا منظور قبض بخشى از روح آنهاست كه با خواب تناسب دارد. پس از آن كه به خواب عميق رفتند خداوند اراده مى كند اين خواب براى ۳۰۹ سال ادامه يابد، سپس آنها را صحيح و سالم از خواب بيدار كند، و لذا نياز به مراقبتهاى ويژه اى دارند. در آيه ۱۷ سوره كهف به اين مطلب اشاره شده است: ---------- [۱]: البرهان فى تفسير القرآن، ج ۳، ص ۶۲۴. « «وَتَرَى الشَّمْسَ إِذَا طَلَعَتْ تَّزَاوَرُ عَنْ كَهْفِهِمْ ذَاتَ الْيَمِينِ وَإِذَا غَرَبَتْ تَّقْرِضُهُمْ ذَاتَ الشِّمَالِ وَهُمْ فِى فَجْوَةٍ مِّنْهُ ذَلِكَ مِنْ آيَاتِ اللَّهِ مَنْ يَهْدِ اللَّهُ فَهُوَ الْمُهْتَدِ وَمَنْ يُضْلِلْ فَلَنْ تَجِدَ لَهُ وَلِيّاً مُّرْشِداً»؛ و (اگر در آن جا بودى) خورشيد را مى ديدى كه به هنگام طلوع، به سمت راست غارشان متمايل مى گردد؛ و به هنگام غروب، به سمت چپ؛ و آنها در فراخنايى از آن (غار) قرار داشتند؛ اين از نشانه هاى خداست. هر كس را خدا هدايت كند، هدايت يافته واقعى اوست؛ و هر كس را گمراه نمايد، هرگز سرپرست و راهنمايى براى او نخواهى يافت». خداوند متعال سه نوع مراقبت ويژه براى آنها در نظر گرفت كه به دو مورد آن در اين آيه شريفه و به يك مورد ديگر در آيه بعد اشاره شده است. توجّه فرماييد: ۱. دهانه غار رو به شمال بود. آفتاب صبح هنگام از سمت راست غار طلوع نموده، و در سمت چپ غار غروب مى كرد. و بدينسان آفتاب فقط دهانه غار را مى گرفت و شعاع آن به داخل غار نمى افتاد، تا در نتيجه تابش مستقيم آفتاب بدنها و لباسهايشان فاسد و پوسيده و سپس نابود شود. ۲. هر چند دهانه غار تنگ بود امّا فضاى داخل آن وسيع و بزرگ بود، و محلّ كافى و هواى لازم براى هفت نفر وجود داشت. در پايان اين آيه به مسأله هدايت اشاره شده كه: «هر كس را خدا هدايت كند هدايت مى شود و هر كس را گمراه كند هرگز راهنمايى نخواهد يافت». سؤال: خداوند متعال چه كسانى را هدايت و چه افرادى را گمراه مى كند؟ جواب: كسانى كه همچون اصحاب كهف اهل تلاش و جهاد و مبارزه در راه خدا و ارشاد خلق خدا هستند، و آنها را به توحيد و ساير خوبى‌ها دعوت مى كنند، مشمول هدايت پروردگار مى شوند، و آنها كه نعمت هاى الهى را پاس نداشته، و كفران نعمت مى كنند، نه به كتاب آسمانى اعتنا مى كنند و نه سخنان پيامبران الهى را گوش مى دهند خداوند از آنها سلب توفيق مى كند. چرا كه اگر خداوند بخواهد كسى را گمراه كند، از او سلب توفيق مى كند، در نتيجه او گمراه مى شود. 👇👇👇