فتوای میرزای شیرازی و یک نکته مهم فقهی
#علیرضا_تقوی_نیا
🔸️پس از این که دولت ناصرالدین شاه با تشویق امین السلطان صدراعظم وقت، قرارداد "رژی" را با ماژور تالبوت تاجر انگلیسی بست و انحصار خرید و فروش توتون و تنباکو را به این فرد سپرد ، اتفاقاتی افتاد که از نظرای علمای اعلام و مراجع تقلید، مصلحت مسلمین و بقای فرهنگی ایران اسلامی به خطر می افتاد ؛ از جمله اینکه "کمپانی رژی " در پشت پرده قرارداد تنباکو و ورودش به ایالات و ولایات ایران قصد داشت در نمایندگی های خود فعالیت های فرهنگی در چهارچوب ترویج مسیحیت و سست کردن باورهای اسلامی مردم انجام دهد و در همین راستا هزاران نفر فرنگی وارد کشور شدند.
🔸️در نتیجه مرجع تقلید و زعیم وقت شیعه حضرت آیت الله العظمی میرزا محمدحسن شیرازی (رضوان الله علیه) که گزارشات خطرناکی از ایران دریافت می کرد، در یک فتوای یک خطی استعمال توتون و تنباکو که در حالت عادی مباح بود را در حکم محاربه با امام زمان تشخیص داد.
🔸️متن فتوای این مرجع عالیقدر بدین شرح است :
بسمالله الرحمن الرحیم، الیوم استعمال تنباکو و توتون بِأَیِ نحوٍ کان در حکم محاربه با امام زمان علیهالسلام است. حرره الاقل محمدحسن الحسینی.»
🔸️سوال مهم اینست که زعیم شیعه در آن مقطع چگونه به خود جرات داد استفاده از یک گیاه ( که بسیاری از علما نیز آن را استعمال می کردند) را جنگ با امام زمان بنامد ؟
🔸️در واقع قاعده اضطرار (الضرورات تبيح المحظورات ) در اینجا به کمک مرجع تقلید آمد و در شرایطی که بقای جامعه اسلامی در خطر بود یک امر حلال را حرام کرد.
🔸️بر اساس این قاعده فقهی، ضرورتها ممنوعیت چیزهایی را که ممنوع است، برمیدارد و اموری که حلال به شمار می رود را می توان بنا به ضرورت حرام کرد.
🔸️در نتیجه با فتوای این مرجع عالیقدر و استفاده از قاعده فقهی اضطرار، جامعه مسلمین در ایران از خطر استحاله فرهنگی نجات یافت .
🔸️قدرت فتوای یک خطی مرجعیت شیعه به حدی بود که شاه مطلق العنان مملکت نیز اجازه قلیان کشیدن نیافت و ناچارا مجبور به لغو قرارداد با کمپانی رژی گردید.
🔸️خلاصه مطلب این که بقای جامعه اسلامی تا حدی اهمیت دارد که زعیم می تواند حلالی را در حالت اضطرار حرام کرده و حرامی را حلال سازد .
📌 نکته : دیروز سالروز صدور فتوای تحریم توتون و تنباکو بود.