نشانه توحيد عملي ++======++ توحيد در برنامه هاي عملي آنگاه ظهور مي كند كه انسان در آغاز و پايان هر كاري «خدا» بگويد: (وَ قُل ربِّ أدخِلني مُدخل صدقٍ و أخرجني مُخرج صدقٍ)[1] . همان گونه كه قبلاً اشاره شد، اين آيه، اختصاصي به ورود در دنيا يا برزخ يا قيامت و خروج از دنيا يا برزخ يا صحنه قيامت ندارد، بلكه موحّد هر كاري را انجام مي دهد بايد بتواند «نام خدا» را ببرد و اين كار. قهراً واجب و يا مستحب است. به عبارت ديگر، كاري كه انسان به نام خدا شروع مي كند، كار حرام و مكروه يا مشتبه و مشكوك نمي تواند باشد؛ زيرا چنين كارهايي هرگز مورد رضايت خداي سبحان نيست و با ذكر نام او نيز هيچ تناسبي ندارد. اين كه گفته‌اند: هر كاري را كه انجام مي دهي نام خدا را ببر؛ يعني كار بايد به گونه‌ي باشد كه انسان بتواند به نام خدا بگويد و اين، بهترين برنامه هاي توحيدي است كه در همه شئون زندگي ما هست. انسان موحّد، در همه امور چنين مي‌انديشد. گاهي ممكن است انسان، در اوايل امر با حسنِ نيّت، وارد كاري بشود و به نام خدا بگويد؛ ولي دراثناي عمل، جاذبه هاي طبيعي، او را به سمت خود منحرف كند و او نتواند در پايان كار به نام خدا بگويد. آيه سوره «اسراء» مي‌گويد: در آغاز هر كاري كه وارد مي شويد، به نام خدا بگوييد و به همين صورت كار را ادامه دهيد به گونه‌ي كه وقتي از آن دست كشيديد نيز بتوانيد به نام خدا بگوييد با =========== [1]ـ سوره اسراء، آيه 80. ++++++++++ ***{مبادي اخلاق درقرآن، صفحه 55} اين ترتيب، سراسر آن كار واجب يا مستحب، مظهر توحيد مي شود. چنين انساني اهل استغفار هم هست، يعني از خدا طلب مغفرت مي كند كه اگر غفلتي كرد يا قصوري ورزيد و يا گاهي به برخي از گناهان صغيره مبتلا شد، خدا از او در گذرد و مي دانيم كه استغفار براي نوع اوليا، جنبه دفعي دارد، يعني آنان با اين استغفار از خطر ارتكاب به گناه مي رهند، نه جنبه رَفْعي تا آنان با استغفار از خطر كيفر گناه ارتكاب شده نجات يابند. انسان مهذّب و منزّه از غبار طبيعت، كامل است. و بهشت، «داركمال» ناميده مي شود. اسلام نيز، كامل است و نقصي در آن نيست.