ورشکست کن، وام بده، حکومت کن؛ سیاستی که آمریکا با آن پهلوی را بیچاره کرد
در شرایطی که مردم و سیاسیون به شدت نسبت به وابستگی ایران به غرب اعتراض داشتند روزنامه‌های حکومتی وابستگی کشور به آمریکا را توجیه می‌کردند، به عنوان نمونه علی‌اصغر امیرانی 13 تیر 1340 در نشریه خواندنی‌ها نوشته بود: «می‌گویند آمریکایی‌ها در تمام شئون سیاسی و اقتصادی و مالی ما مداخله می‌کنند، من کار ندارم به اینکه بیچاره آمریکایی‌ها بعد از هزار میلیون دلار وام و کمک به تصدیق خودمان، آیا باید حق این را داشته باشند که به اندازه یک دهم هم پیمان خشک و نم پس نده انگلیسی‌مان در کارها و یا لااقل در طرز خرج نظارت و به قول [منتقدان] مداخله داشته باشند یا نه؟»
چند روز پیش از این یادداشت یکی از سیاسیون به نام احمد آرامش که بعدها توسط ساواک ترور و به قتل رسید طی سخنانی سیاست غرب را ورشکست کن، وام بده و حکومت کن خوانده بود، احمد آرامش 6 تیر 1340 طی یک مصاحبه مطبوعاتی سیاست‌های خارجی و دخالت‌های آنان را در امور ایران مورد انتقاد قرار داده و گفته بود: «به همان نسبت که عایدات سالیانه نفت ما اضافه می‌شود ما باید به همان نسبت نیازمند خرید از خارج و متعهد در مقابل موسسات اقتصادی دنیای غرب برای پس دادن اقساط قرضه و وام باقی بمانیم تا پنج سال دیگر عایدات نفت جنوب ایران که در سال گذشته در حدود 300 میلیون دلار بود به دو برابر افزایش خواهد یافت و از حالا سیاست‌هایی که با ما لاف دوستی می‌زنند مشغول تنظیم برنامه‌هایی هستند تا پیشاپیش ما را به همان نسبت متعهد و مقروض سازند.»
احمد آرامش در این گفت‌وگو همچنین اظهار داشته بود: «مخالفت من فقط با سیاست جانکاه ده ساله گذشته آمریکا است... سال‌ها است که دولت آمریکا با تمام قوا ولی با عناوین به ظاهر فریبنده در تمام شئون زندگی ما دخالت کرده و انگشت دارد و هر زمان به طریقی برای ما حادثه آفریده و تعیین سرنوشت می‌کند، تمام وزارتخانه‌ها و بنگاه‌های تجاری و اقتصادی و عمرانی وابسته به دولت ایران زیر نظر ماموران و نمایندگان مختلف آمریکایی قرار گرفته و آنان در غالب جاها نه تنها به عنوان مشاور و مستشار بلکه به صورت دستور دهنده و کارفرما در زندگی ما مداخله می‌کنند. اقتصاد کشور به وسیله عوامل و ایادی داخلی و خارجی دولت آمریکا به کلی درهم ریخته و اکنون وضع به شکلی درآمده که طبق اظهار آقای نخست‌وزیر هم دستگاه اقتصادی دولت در آستانه ورشکستگی است و هم ملت و ما هر روز ناگزیر هستیم که دست تکدی به سوی آمریکا و آمریکائیان دراز کنیم و برای گرداندن چرخ زندگی خود از آنان قرضه و اعتبار بگیریم و هر یک از این وام‌ها که با شرایط و قیودی سنگین همراه است ما را با زنجیرهای محکم تری به اسارت اقتصادی درمی‌آورد و به دنبال آن دستگاه دولت و حکومت مجبور می‌شود که در مسائل سیاسی و برای اداره مملکت از آنها متابعت کند، آیا چنین وضعی که حاکمیت ملی ما را متزلزل ساخته نبایستی مورد اعتراض و شکوه وطن‌پرستان و آزادی خواهان قرار گیرد؟»
آرامش همچنین گفته بود: «من بار دیگر تکرار می‌کنم که سیاست دنیای غرب در مورد کشورهای عقب مانده سال‌ها است که بر اساس «ورشکست کردن، وام دادن و حکومت کرد» بنا گردیده و در مورد ما این سیاست تاکنون به صورت کامل اعمال گردیده و اکنون نیز همان روش با سرسختی تعقیب می‌شود»
مرور این اظهارات از آن رو اهمیت داشته و ضروری است که «احمد آرامش» در دولت شریف امامی و پیش از روی کارآمدن دولت علی امینی در اردیبهشت 1340، وزیر مشاور و مدیرعامل سازمان برنامه ایران بود، اعترافات و انتقادات فردی در چنین جایگاهی از اهمیت زایدالوصفی برخوردار است چرا که نشان می‌دهد زنجیرهای وابستگی سیاسی تا چه اندازه دیگر وابستگی‌ها را به ایران تحمیل کرده بود.
https://www.habilian.ir/fa/ورشکست-کن،-وام-بده،-حکومت-کن؛-سیاستی-که-آمریکا-با-آن-پهلوی-را-بیچاره-کرد.html