📚 روشنفکری در غرب و ایران ✍🏼 قسمت ۸۸ 🔰 سیر روشنفکری در ایران جریان روشنفکری علاوه بر غرب از مباحث مهم جامعه ‌شناسی سیاسی ایران نیز به ‌شمار می‌آید که بیش از یک قرن و نیم است که به‌عنوان متاعی وارداتی از سرزمین مغرب‌ زمین وارد جامعه معاصر ایران شده و جایگزین دو مؤلفه محوری به نام دین و قومیت گشته است. روشنفکری و منوّرالفکری نه ‌تنها کالای غربی در برابر دین به‌ شمار رفت؛ بلکه عنصر قومیت را نیز تحت ‌الشّعاع قرار داد و توانست این دو رقیب را تا حدّ زیادی به حاشیه اجتماعی براند. البته توجّه به این نکته مهم ضرورت دارد که تاریخ زمینه ‌سازی روشنفکری غربی از دل فرآیند مدرن‌ سازی در اواخر قرون وسطی و انقلابات صنعتی و علمی آغاز می‌شود. ♦️درحالی‌که تاریخ روشنفکر جهان سومی و روشنفکر ایرانی از زمان برخورد و مواجهه این کشورها با تمدّن غربی شروع می‌شود، آنها نه از دل تجربه‌های مدرن؛ بلکه از طریق شنیدن تجربه‌های مدرن از دوردست با مدرنیته آشنا شدند؛ بنابراین، روشنفکر ایرانی محصول کاملی از غرب نیست؛ بلکه محصول دادوستد سنّت با مدرنیته غربی است. او، نه غربی است و نه سنّتی؛ بلکه آمیزه‌ای از آن دو است. این تفاوت بزرگ در تولید، موجب دگرگونی در کارکرد‌ها و وظایف روشنفکر ایرانی است. 🔹جلال آل احمد چنین می‌گوید: «روشنفکر، در اصل ترجمه‌ای است از منوّرالفکر که در دوره مشروطیت باب شد. در همان زمان که فرزندان اشرافیت از فرنگ برگشته، قانون اساسی بلژیک را داشتند به قانون اساسی ایران ترجمه می‌کردند، در همان زمان که مردم کوچه و بازار برای نامیدن چنین آدم‌هایی به تقلید از روحانیت، فکلی، مستفرنگ، متجدّد و تجدّد‌خواه بکار می‌بردند، در همان زمان آن حضرات خود را منوّرالفکر نامیدند. کلمه منوّرالفکر که از دوره مشروطیت باب شده بود، پس از شهریور ۱۳۲۰ رسماً توسط فرهنگستان ایران تبدیل به واژه روشنفکر گردید». 🔸یکی از مفاهیمی که در بحث روشنفکری مطرح می‌شود، مفهوم الیناسیون است که در معنای خودباختگی بکار می‌رود و به‌صورت‌های مختلف تجلّی و تحقّق می‌یابد. این ازخودبیگانگی در جریان روشنفکری سکولار وجود دارد. در این بیماری، انسان روشنفکر، قدرت تشخیص و انتخاب ندارد و مطیع و مقلّد فرهنگ غرب است. مفهوم دیگری که در بحث روشنفکری باید به آن توجّه شود، مفهوم اسیمیله (Assimiles) یا شبه روشنفکری است که در واقع به‌معنای شبه اروپایی‌شدن و شبه غربی‌شدن و شبه غربزدگی‌شدن است و از لوازمش، نفی تفکّرات اعتقادی، بومی، دینی و سنّتی است. ادامه دارد... #روشنفکری_در_ایران_و_غرب 🆔 @Jarianshenasi