📚
روشنفکری در غرب و ایران
✍🏼
قسمت ۱۵۹
🔰
وقایع و حوادث زمینه ساز مشروطیت
♦️
ب) پیمان فین کن اشتاین
(1222 ه.ق):
پس از سرخوردگی فتحعلی شاه از انگلستان، او نامه ای به ناپلئون نوشت و درخواست کمک کرد. ناپلئون مسیو ژوبر را به عنوان نماینده به ایران اعزام نمود. پس از باز شدن باب مراوده و اعزام چند نماینده، به دستور فتحعلی شاه ، میرزا محمدرضت خان بیگلر بیگی قزوینی به فرانسه اعزام شد و در فین کن اشتاین، قراردادی را با ناپلئون منعقد ساخت. ایران از این پیمان بیشتر قصد تقویت نظامی و روحی نیروهای خود را در جنگ با روس ها داشت و لیکن ناپلئون علاوه بر تضعیف روسیه، قصد داشت سلطه انگلیس در اروپا را از بین برده و از طریق شریان حیاتی آن کشور در هندوستان، امپراتوری انگلستان را متلاشی نماید.
🔸ناپلئون پس از انعقاد قرارداد، یک هیات فرانسوی به ریاست ژنرال گاردن به ایران فرستاد. ناپلئون قبل از انعقاد قرارداد دو نامه به فتحعلی شاه نوشت و در آن ها اشاره کرد که در صورت به هم زدن قرارداد بین ایران و انگلیس( سرجان ملکم) و قطع روابط سیاسی با آن کشور، آماده است وزیر مختار خودرا به دربار ایران بفرستد و برای استرداد قفقاز و گرجستان کمک های مالی نموده و یک عده قشون کامل با اسباب و مهمات به ایران بفرستد تا در جنگ های قفقاز با سپاهیان ایران همکاری کنند. در این تاریخ هنوز فتحعلی شاه از تحولات اروپا و به هم خوردن قرارداد صلح آمیان بین فرانسه و انگلیس و اعلان جنگ بین این دو کشور و معاده دفاعی بین روس و انگلیس بی اطلاع بود. به همین دلیل از مساعدت انگلیس مایوس نشد و انتظار کمک های آن کشور را داشت.
🔹
ج) پیمان تیلسیت
بعد از قرارداد فین کن اشتاین هنوز فرستاده ناپلئون (ژنرال گاردان) به ایران نرسیده بود، که بین فرانسه و روسیه جنگ آغاز شد. قشون روس در این جنگ که با نام ( ایلو ) معروف است شکست خورد و بین ناپلئون و الکساندر قرارداد تیلسیت منعقد شد. در این پیمان فرانسه واسطه صلح بین روسیه و عثمانی شد و روسیه هم واسطه صلح بین فرانسه و انگلستان گردید که البته در این فقره موفقیت به دست نیاوردند. در اوائل سال 1222 ه.ق ژنرال گاردان به ایران رسید ولی به واسطه تغییر نقشه ناپلئون، بلا تکلیف ماند. از آن سوی عسکرخان ارومی افشار سفیر فوق العاده فتحعلی شاه که حامل شمشیرهای امیر تیمور گورکانی و نادرشاه افشار بود، در دربار ناپلئون با سردی مواجه شد و تنها سلام خشک و خالی ناپلئون به فتحعلی شاه را همراه آورد. به این ترتیب مفاد قرارداد فین کن اشتاین بی اثر ماند. روسیه که از جانب فرانسه و عثمانی خیالش آسوده شد، تنها به جنگ با ایران و تصرف ایالات بیشتری از ایران می اندیشید. ژنرال گاردان یک سال در ایران توقف نمود و وقت می گذراند تا این که به بهانه ورود نماینده انگلیس به ایران، این کشور را ترک نمود.
ادامه دارد...
#روشنفکری_در_ایران_و_غرب
🆔
@Jarianshenasi