📚
تراث علويان، گنجينهای ناشناخته برای مطالعات تشيع
✍محمدباقر ملکیان
🔰علويون (نصيريه) در طول تاريخ با تقيه شديد میزيسته اند و از همين رو کتبشان را هماره از ديد غير همکيشانشان مخفی نگه میداشتهاند. اين تقيه و مخفیکاری از سويی باعث شده اطلاعات جامع و صحيح نسبت به آنها کم باشد؛ و از سوی ديگر بسياری از مصادر آنها در طول اين چند قرن از بين رفته است، و اکثر قريب به اتفاق آنچه که باقی مانده، نسخه کهن و قابل اعتمادی ندارد. از اين رو در مصادر برجای مانده، با اغلاط فراوان و فاحش رو به رو هستيم.
برخی از اين مصادر شهرت بيشتری دارند وبارها چاپ و منشر شدهاند، مثل الهداية الکبری تأليف حضينی (يا خصيبی).
در ساليان اخير موسوعهای دوازه جلدی با نام سلسلة التراث العلوي به همت أبو موسی و الشيخ موسی چاپ و منتشر شده است، چاپی نازيبا، پر از غلط و اشتباه و بدخوانی نسخه و... هرچند غنيمتی است اين لنگه کفش کهنه و پاره.
البته بسياری ديگر از اين آثار هنوز مخطوط باقی مانده است، و با توجه به اوضاع و احوال سوريه، که محل سکنای اکثر علويون است، اميدی هم نيست که اتفاق خاصی در زمينه چاپ و نشر آثار مخطوط علويون بيفتد؛ وإلی الله المشتکی.
✴️مطالعه آثار علويون در مطالعات شيعی از چند جهت لازم و ضروری است:
1⃣برخی از مصادر اماميه که البته بسياری از آنها تضعيف شده اند، رد پای آنها در اين مصادر آمده است، مثل رساله مياح مدائنی، و يا کتاب التوحيد محمد بن سنان.
2⃣نشان و يا تفصيل بسياری از درگيریها و ماجراهای عصر حضور ائمه (عليهم السلام) در اين مصادر آمده است. مثل درگيری فقهای اصحاب امام صادق عليه السلام (مثل زراره) با طائفه غلات (و يا به تعبير خودشان: موحده). و يا ماجرای قيام ابو الخطاب و کشته شدن او که چيز چندانی از آن در مصادر موجود به چشم نمیخورد.
3⃣برخی از آنچه در کتابهای ما آمده ريشه در اين تراث دارد، يا لا اقل در کنار مصادر امامی، در اين مصادر نيز بدانها اشاره شده است، مثل: نه ربيع، و يا روايت معلی بن خنيس درباره نوروز.
طبيعتاً اگر کسی دنبال روايات صحيح السند است، جستجو و تورق آثار نصيريه برای او بی فائده است، اما چه بخواهيم و چه نخواهيم، اين مصادر بخشی از تراث طائفهای است که خودشان را به اهل بيت عليهم السلام منتسب میکنند، منتسبانی که به دلائل مختلف منحرف شدهاند و قرائتی غاليانه از امامت و منحرفانه از توحيد عرضه کردهاند، البته قرائتی که بی شباهت به مباحث عرفانی ابن عربی نيست.
🌐
https://malekian.kateban.com/post/4475
#کانال_علوم_ومعارف_حدیث
@MaarefHadith