اللهم صل علی محمد وال محمد وعجل فرجهم السلام علیک یا مولای یا ابا عبدالله الحسین علیه السلام روز آدینه شمابزرگواران صاحبدل وبااخلاص همراه باسلامتی وعمرباعزت اللهم صل علی محمد وال محمد وعجل فرجهم نگاهی به ویژگی‌های فلسفه ستایش ونیایش عاشورایی امام حسین علیه‌السلام *نیایش محبانه* یکی دیگر از آداب نیایش که در سیره نیایشی امام حسین(ع) جلوه‌های فراوان دارد، توجه به صفات جمال و جلال الهی است. حضرت، در دعای عرفه ذکر صفات یادشده را مورد توجه ویژه قرار داده و در فرازهای آغازین آن دعا، اوصاف جمال و جلال خداوند را به محضر کبریایی حق تعالی پیش‌کش نموده است؛ از جمله گفته است: ـ «هُوَ الْجَوادُ الْواسِعُ او، بخشایش‌گر فیض‌گستر است.» ـ «وَ راحِمُ کُلِّ ضارِعٍ؛ او، بر ناله‌کنندگان مهربان است.» ـ «و هُوَ لِلدَّعَواتِ سَامِعٌ، و لِلکُرُباتِ دَافِعٌ، و لِلدَّرَجاتِ رَافِعٌ و لِلْجَبَابِرَۀِ قامِعٌ؛ او، دعاها و نیایش‌ها را می‌شنود و گرفتاري‌ها را برطرف مي‌سازد و مرتبه‌ها را بالا می‌برد و گردن‌کشان را نابود می‌کند.» ـ و در ادامه می‌گوید : «وَ هُوَ السَّمیِعُ الْبَصیرُ اللَّطِیْفُ الْخَبیِرُ وَ هُوَ عِلی کُلِّ شَیءٍ قَدِیرٌ؛ او، شنوا و بینا و دقیق و آگاه، و بر همه چیز توانا است.» حضرت، پس از ذکر ثنای محبوب و نیایش محبانه، مسائل، معارف و خواست خود را در دعا مطرح نموده‌است. *نیایش متضرعانه* یکی دیگر از آداب نیایش، این است که انسان در حال نیایش، به پیشگاه آفریدگار خویش تضرّع نماید و با اشک و زاری با او گفت‌وگو کرده و خواست‌های خویش را مطرح کند. این اصل بنیادین، در سیره نیایشی امام حسین(ع) نیز وجود داشته است. طبق نقل مرحوم شیخ عباس قمی، حضرت در ادامه دعای عرفه بعد از ثنای خداوند و ذکر اوصاف و تقدیس او، در حالی که اشک از چشم‌های مبارکش سرازیر می‌شد، عرض کرد: «اَلَّلهمَّ اجْعَلْنِی اَخْشَاکَ کَاَّنِی اَرَاَکَ ... الَّلهُمَّ اجْعَلْ غِنَایَ فی نَفْسِی، و الْیَقِینَ فی قَلْبِی وَ الْاِخَلَاصَ فِیْ عَمَلِی، والنُوّرَ فی بَصَری، وَالْبَصیِرَۀَ فِی دِینِی وَ متِّعْنِی بِجَوارِحِی ؛خداوندا! چنان ترس و خشیت خود را در دل من جای ده که گویا تو را می‌بینم. خدایا! بی‌نیازی از غیر خودت را در جان من قرار ده و یقین را در دل من، و اخلاص را در عمل من قرار ده. روشنی را در چشم من، و بصیرت و معرفت در دین را نصیب من گردان و مرا از اعضای بدن برخوردار نما.» بر اساس این آموزه متعالی، بایسته است در هنگام نیایش و طلب حاجت از خداوند در امور دنیایی و اخروی، با حالت تضرع و ابتهال و گریه و ناله، از خداوند درخواست شود. در خصوص آثار و برکات گریه در برخی شرایط، به‌ویژه به هنگام نیایش، مولوی نکته‌های زیبایی بیان نموده است؛ از جمله سروده است: تا نگرید کودک حلوافروش تا نگرید ابر کی خندد چمن گفت: فَلیَبکُبوا کَثیرا بنابراین، یکی از درس‌آموزترین جلوه‌های نیایش حسینی، تضرع در حال دعا و نیایش است که انقلاب روحی برای نیایش‌گر ایجاد نموده و دل‌دادگی او را به نمایش می‌گذارد. *نیایش حکیمانه* نیایش‌های ائمه:، از جمله نیایش امام حسین(ع)، غیر از جلوه‌های: عشق، نیاز، تضرع و مانند آن، کامل‌ترین جلوه‌گاه حکمت و معرفت در ساحت‌های مختلف، به‌خصوص توحید و خداشناسی است. از این رو، دعای عرفه سالار شهیدان، در واقع، حکمت‌نامه توحیدی است. آن حضرت، یکی از زیباترین جلوه‌های نیایش حکیمانه در دعای عرفه امام حسین(ع) که عشق و توحید همراه با معرفت و اخلاص در آن موج می‌زند، این جمله است که به محبوب خویش می‌گوید: «اَنْتَ الَّذِیْ اَشْرَقْتَ الْاَنوَارَ فِیْ قُلُوبِ اَوْلِیائِکَ، حَتیَ عَرَفوُکَ وَ وَحَّدُوکَ، و اَنْتَ الَّذِیْ اَزلْتَ اْلأَغْیَارَ عَنْ قُلُوبِ أَحِبَّائِکَ حَتَی لَمْ یُحِبُّوا سِوَاکَ، مَاذَا وَجَدَ مَنْ فَقَدَکَ و مَا الَّذِی فَقَدَ مَنْ وَجَدَکَ؛ تو، آن خدایی که انوار معرفت را در دل اولیای خود تابانیدی، تا تو را به یگانگی شناختند. تو، آن خدایی که بیگانگان را از دل دوستان خود بیرون راندی، تا غیر تو را دوست نداشته باشند. چه دارد، آن کس که تو را گم نمود و چه ندارد، آن که تو را یافته است؟» و در ادامه، از حلاوت و شیرینی اُنس با محبوب سخن گفته و چنین عرضه داشته است: «یِا مَنْ أَذَاقَ اَحِبّائَهُ حَلاَوَۀَ المُؤَانِسَۀَ فَقَامُوا بَیْنَ یَدَیْهِ مُتَمَلِّقیِنَ؛ ای خدایی که به دوستان خود، شیرینی اُنس با خویش را چشاندی و آنان در پیشگاه محبوب خود، به اظهار اشتیاق پرداختند.»