❇️ در برابر معاصی ضعیف و در برابر طاعات قوی باش
☀️امیرالمومنین علی علیه السلام میفرماید:
✨اِحْذَرْ أَنْ یَرَاکَ اللّهُ عِنْدَ مَعْصِیَتِهِ وَ یَفْقِدَکَ عِنْدَ طَاعَتِهِ فَتَکُونَ مِنَ الْخَاسِرِینَ، وَ إِذَا قَوِیتَ فَاقْوَ عَلَی طَاعَةِ اللّهِ، وَ إِذَا ضَعُفْتَ فَاضْعُفْ عَنْ مَعْصِیَةِ اللّهِ.✨
🖌برحذر باش از این که خدا تو را نزد معصیتش حاضر ببیند و نزد طاعتش غایب که از زیان کاران خواهی بود و هرگاه قوی و قدرتمند میشوی قدرت بر اطاعت خداوند داشته باش و هرگاه ضعیف و ناتوان میگردی در برابر معصیت خداوند ضعیف و ناتوان باش.
🔰 نهجالبلاغه، حکمت ۳۸۳.
✍توضیح
🔻امام علیه السلام در این گفتار حکیمانه اش به دو نکته مهم اشاره میفرماید.
✅ نکته اول این است که به همگان هشدار میدهد مراقب اعمال خویش باشند.
🔻این کلام اشاره به این دارد که عالَم محضر خداست و خداوند از ما به ما نزدیک تر است حتی افکار و خیالاتی را که در ذهن ما نقش میبندد میداند و میبیند بنابراین چگونه به خود اجازه میدهیم که در صحنههای معصیت در حضور خداوند، حضور داشته باشیم و در صحنههای اطاعت که خاصان و مقربان پروردگار و مؤمنان صالح حضور دارند جای ما خالی باشد؟
✳️ امام صادق (ع) به یکی از یاران خود میفرماید:
💎یا إِسْحَاقُ خَفِ اللَّهَ کَأَنَّکَ تَرَاهُ وَ إِنْ کُنْتَ لَا تَرَاهُ فَإِنَّهُ یرَاکَ فَإِنْ کُنْتَ تَرَی أَنَّهُ لَا یرَاکَ فَقَدْ کَفَرْتَ وَ إِنْ کُنْتَ تَعْلَمُ أَنَّهُ یرَاکَ ثُمَّ بَرَزْتَ لَهُ بِالْمَعْصِیةِ فَقَدْ جَعَلْتَهُ مِنْ أَهْوَنِ النَّاظِرِینَ عَلَیکَ.
🔸ای اسحاق! آن گونه از خدا بترس که گویی او را میبینی و اگر تو او را نمی بینی او تو را میبیند. اگر فکر میکنی که خدا تو را نمی بیند کافر شده ای و اگر میدانی تو را میبیند ولی آشکارا معصیتش را میکنی او را کمترین بینندگان به حساب آورده ای (زیرا در برابر یک انسان عادی و حتی گاه در مقابل یک کودک حاضر نیستی بسیاری از گناهان را انجام دهی پس چگونه در محضر پروردگار مرتکب آن میشوی؟) (۱)
👈از این سخن میتوان نتیجه گرفت که بی تقواییهای انسانها نتیجه ضعف ایمان آنها به خداوند و معاد است یا او را همه جا حاضر نمی دانند و یا وعدههای معاد و پاداش و کیفر اعمال را کوچک میشمرند که اگر چنین نبود روح تقوا حاکم بود.
🔻از امام صادق (ع) تفسیر تقوا را پرسیدند.
☀️امام (ع) در پاسخ فرمود:
💎أَنْ لَایفْقِدَکَ اللَّهُ حَیثُ أَمَرَکَ وَ لَا یرَاکَ حَیثُ نَهَاکَ.
🔸حقیقت تقوا این است که خدا تو را در جایی که امر کرده، غایب نبیند و در جایی که نهی کرده تو را حاضر نبیند. (۲)
✅ امیر مؤمنان (ع) به #نکته دیگری اشاره میکند که در واقع تکمیل کننده جمله پیشین است. میفرماید:
و هر گاه قوی و قدرتمند میشوی قدرت بر اطاعت خداوند داشته باش و هرگاه ضعیف و ناتوان میگردی در برابر معصیت خداوند ضعیف و ناتوان باش.
🔻جمله دوم اشاره به این دارد که سعی کن اسباب اطاعت را فراهم کنی و در طریق اطاعت پروردگار قوی شوی و نیز سعی کن اسباب معصیت را از میان برداری و در طریق عصیان ضعیف شوی زیرا فراهم آوردن اسباب یا از میان بردن آن غالباً کاری است که در اختیار انسان میباشد.
مثلاً هنگامی که افراد عادی نزد علما و دانشمندان وارسته دینی بروند تا نصیحتی از آنها بشنوند سبب میشود که روح آنها برای اطاعت پروردگار قوی گردد و هنگامی که از بدان و دوستان بدکار دوری کنند اسباب معصیت را از میان برداشته و خود را برای انجام آن ضعیف میسازند.
در حدیثی از امام صادق (ع) در تفسیر آیه شریفه «وَ لِمَنْ خافَ مَقامَ رَبّهِ جَنّتانِ» آمده است:
💎مَنْ عَلِمَ أَنَّ اللَّهَ یراهُ وَ یسْمَعُ ما یقُوْلُ وَ یعْلَمُ ما یعْمَلُ مِنْ خَیرٍ أَوْ شَرٍّ، فَیَحْجُزُهُ ذلِکَ عَنِ الْقَبیحِ مِنَ الْأَعمالِ، فَذلِکَ الَّذی خافَ مَقامَ رَبِّهِ وَ نَهَی النَّفْسَ عَنِ الْهَوَی.
🔸کسی که بداند خدا او را میبیند و آنچه را میگوید میشنود و از اعمال نیک و بدی که انجام میدهد آگاه است و این امر او را از اعمال قبیح بازدارد این کسی است که از مقام پروردگارش خائف است و نفس خویش را از هوی باز می دارد. (۳)
🔻در آیات قرآن مجید نیز تعبیرات مختلفی دیده میشود که در واقع گفتار امام علیه السلام برگرفته از آنهاست.
🔻در آیه ۱۴ سوره علق درباره بعضی از کافران و تکذیب کنندگان پیغمبر (ص) آمده است:
💎أَ لَمْ یَعْلَمْ بِأَنَّ اللّهَ یَرَی.
🔸آیا او نمی دانست که خداوند اعمالش را میبیند.
🔻در آیه ۱۰۸ سوره نساء آمده:
💎یَسْتَخْفُونَ مِنَ النَّاسِ وَ لَا یَسْتَخْفُونَ مِنَ اللّهِ
🔸آنها زشتکاری خود را از مردم پنهان میدارند اما از خدا پنهان نمی دارند.
۱) کافی، ج ۲، ص ۶۷، ح ۲.
۲) بحارالانوار، ج ۶۷، ص ۲۸۵، ح ۸.
۳) کافی، ج ۲، ص ۷، ح ۱۰.
✳️ کانال #معراج
✳️ @Merajnor