هدایت شده از طلاب تمدن ساز
💠سیرتحصیلی علم منطق 💠 🖇نوشته شده توسط یکی از طلاب فاضل 🔷 کتبی را ذکر می کنم که باید درس گرفته شوند و باید به عنوان متن درسی استفاده شوند. 1⃣ کتاب نخست کتاب «الکبری في المنطق» نوشته میر سید شریف جرجانی به زبان پارسی است که یک دور آشنایی کلی به دست طلبه می دهد. 2⃣ تهذیب المنطق نوشته ی تفتازانی از جمله متونی است که منطق دانان به شرح و حاشیه زدن به آن پرداخته اند. «حاشیه ملاعبدالله بر تهذیب» متن دومی است که طلبه باید درس بگیرد. از جمله شروح دیگر تهذیب : 1- شرح دوانی بر تهذیب : ملاعبدالله در حاشیه ی خود از مطالب این شرح استفاده کرده است و به این شرح نظر داشته است. ملاعبدالله شاگرد شاگرد دوانی است (واسطه ملاجمال الدین شیرازی است) گمان می کنم درباره ی عظمت علمی و اهمیت مبانی دوانی در حکمت و منطق نیازی به تذکار نباشد. لکنوی یک حاشیه بر شرح دوانی دارد. شرح دوانی بر تهذیب مطبوع است و همراه تعلیقه های جناب ملیباری به طبع رسیده است (البته بیشتر حواشی ملیباری نقل از عطار است) خود ملاعبدالله هم یک حاشیه بر دوانی دارد. 2- شرح خبیصی موسوم به تذهیب : دسوقی و عطار از جمله مهم ترین محشیین این شرح هستند. علی الخصوص حاشیه عطار جامعیت نسبتا خوبی داشته و قابل استفاده است. شرح خبیصی همراه این دو حاشیه به طبع رسیده است. 3- شرح فارسی مرحوم محقق لاهیجی : شرحی به زبان فارسی بر تهذیب، شرح مفصلی نیست و بسیار شبیه به مطالب حاشیه ملاعبدالله است، مطبوع است. 4- شرح عصام الدین اسفرائینی : کامل نمی باشد و تا شرح تقسیم قضایا به حقیقیه و خارجیه است. 5- شرح قارصی (داود بن محمد القارصی/القَرصی) و... 🔻 طبق بیان قارصی تهذیب المنطق در أصل تهذیب الشمسیه است و از این نکته در فهم بیان تفتازانی استفاده هایی می توان کرد (در بحث موجهات و...) از جمله حواشی بر حاشیه ملاعبدالله می توان به حاشیه لکنوی، عبدالرحیم،تحفه شاهجانی، علیرضا تجلي و... اشاره کرد (حواشی بسیاری زده شده است) 3⃣ کتاب سومی که باید درس گرفته شود شرح شمسیه قطب همراه حواشی شریف جرجانی است : شمسیه یکی از متون دیگر محوری در علم منطق است. بر شمسیه میرک بخاری (شارح حکمة العین) یک شرح دارد. همچنین تفتازانی شمسیه را شرح کرده و می توان به مرحوم علامه حلی هم اشاره داشت. (بعید نیست شرح تفتازانی هنگام حیات قطب بوده باشد) 🔹 اما آن کتابی که باید متن درسی باشد شرح قطب است، ظاهرا شرحش را بعد از شرحش بر مطالع نگاشته است. از جمله محشیین می توان به این موارد اشاره کرد : 1- حاشیه نصیر الدین قاشی که از معاصرین قطب است و در أصل جرحی بر شرح قطب است (نسخه خطی) 2- حاشیه سید شریف جرجانی که در دفاع از قطب است در مقابل اشکالات قاشی و تفتازانی و میرک بخاری و... اگر به صورت تطبیقی حواشی را نگاه کنید می بینید که بسیاری از مطالبی که سید تحت عنوان قیل و... مطرح می کند اشکالاتی است که در این آثار به قطب شده است و سید به پاسخ آنها پرداخته است. دوانی حاشیه ای بر حاشیه سید دارد.همچنین از جمله ی اهم محشیین حاشیه سید، جناب عبدالحکیم است که بعضا نظرات خاصی را طرح کرده است. همچنین می توان به حاشیه سیالکوتی اشاره کرد. 3- حاشیه سیالکوتی : ظاهرا قبل از حاشیه اش بر مواقف این حاشیه را نوشته است زیرا در حاشیه اش بر مواقف بر حاشیه اش بر شرح شمسیه ارجاع می دهد. 4- حاشیه عصام بر قطب 5- حاشیه عماد 🔹در مورد این برنامه با اساتید هم مشورت کنید. ✅کانال طلاب تمدن ساز https://eitaa.com/joinchat/4214358052C79ae28ff6b