تحصیلات سعدی:
سعدی پس از مرگ پدر، ظاهرا در کنار تربیت جد مادریش مسعود بن مصلح پدر قطب الدین شیرازی قرار گرفت و مقدمات علوم ادبی و شرعی را در شیراز آموخت و سپس برای اتمام تحصیلات به بغداد رفت و همین سفر، مقدمه سفرهای طولانی دیگر شد.
گویا سفر او به بغداد در حدود سالهای 620و 621 هجری اتفاق افتاد. او در بغداد در مدرسه نظامیه به ادامه تحصیل پرداخت که خود می گوید:
مرا در نظامیه ادرار بود ----- شب و روز تلقین و تکرار بود
و در آنجا با دانشمندان و بزرگان آن عصر، ملاقات کرد و بهره ها جست. از جمله با علامه شهاب الدین سهروردی (وفات یافته سال 632).
در این مورد جامی می گوید:
سعدی از مشایخ کبار، بسیاری را دریافته و به صحبت شیخ شهاب الدین سهروردی رسیده و با وی در یک کشتی، سفر دریا کرده است.
چنانچه سعدی در بوستان به این مطلب اشاره کرده، می گوید:
مرا شیخ دانای مرشد، شهاب - دو اندرز فرمود بر روی آب
یکی آنکه در جمع بدبین مباش - دگر آنکه در نفس خودبین مباش
سفرهای طولانی سعدی
سعدی پس از تحصیلات خود را دانشگاه نظامیه بغداد، به سفرهای طول و دراز دست زد. او در آن عصر و با وسائل آن زمان به شهرهای روم، حجاز، شام، هند، کاشغر، سومنات، مصر و... سفر کرد. سفرش از شیراز، در سال 620 یا 621 شروع شد و تا سال 655 هجری ادامه یافت، و در همین سال به شیراز بازگشت و تالیفات خود را در این زمان در شیراز نوشت. او پس از 30 یا 35 سال مسافرت و جهانگردی با کوله باری از تجربیات گوناگون ملتهای مختلف، و دستی پر از معلومات بشری به وطن بازگشت.
او در مورد سفرهای طولانی خود می گوید:
در اقصای عالم بگشتم بسی - بسر بردم ایام با هر کسی
تمتع ز هر گوشه ای یافتم - ز هر خرمنی خوشه ای یافتم
شاعر معروف، جامی می گوید:
سعدی، اقالیم را گشته و بارها به سفر حج پیاده رفته.
و بنا به نقل دولتشاه:
سعدی چهارده نوبت به حج رفته و برای جهاد به سوی روم و هند رهسپار شده است.
او از مسافرت و جهانگردی خسته نمی شد. کتاب بوستان و گلستان او نتیجه تجربه های است که در محفلها و شهرها و کشورها گوناگون به دست آورده است.
گوینده : یکی از آشنایان سعدی به او گفت : این همه تجربه ها را از کجا به دست آورده ای؟
سعدی در پاسخ گفت : از سفرهای دور و دراز.
او پرسید : چگونه این همه خستگی سفر را تحمل کردی؟
سعدی در پاسخ گفت :
تهی پای رفتن به از کفش تنگ - بلای سفر به که در خانه جنگ
حاضران دانستند که همسر سعدی، خوش اخلاق نیست. یکی از حاضران گفت: با این حال همسر شیخ سعدی، برای ما مرد حکیم و عاقلی پرورش داد.
https://eitaa.com/ostadkhosravi