🙏🥀💐🙏 (((( درس 21 )))) علائم وقف ‌ وقف و ابتداء از مسائل بسیار مهم قرائت قرآن کریم بوده، و عدم توجه به این مهم،گاها به معنا و مفهوم آیات خلل وارد می کند. پس بسیار ضروری هست که قاری قرآن با شیوه صحیح و محل مناسب وقف و ابتداء آشنا باشد. اما چون اکثر افراد با زبان عربی و مفهوم آیات قرآن آشنائی چندانی ندارند،غالبا در انتخاب محل صحیح وقف،وصل و ابتداء با مشکل روبرو میشوند، به اینخاطر علماء در قدیم و جدید، علامتها و نشانه هائی را ایجاد کردند و آن علائم را در رسم الخط و کتابت قرآن کریم به کار بردند تا عوام الناس مشکلی در پیدا کردن محل مناسب وقف و ابتداء نداشته باشند،( به این علامت ها و نشانه ها، علائم وقف گفته می شود ) * اینک به شرح مهمترین این علائم خواهیم پرداخت.⬇️ ★ مـ : علامت وقف لازم هست ( هر گاه به این علامت رسیدید،حتما باید بر روی آن وقف کنید ) در صورت وصل احتمال دارد به معنا و مفهوم آیه خلل وارد شود. مثال⬇️ وَ أَمَّا الَّذِیْنَ کَفَرُوا فَیَقُولُونَ مَاذَا أَرَادَ اللهُ بِهَــٰذَا مَثَلًا مـ یُضِلُّ بِهِ ے کَثِیرًا وَ یَهْدِی بِهِ ے کَثِیرًا (البته این میم « مـ » باید بالای کلمه گذاشته شود که متاسفانه برای ما ممکن نبود) ★ ط : وقف مُطلَق، وقف بهتر از وصل است. مثال⬇️ کُلُوا مِنْ طَیِّبَاتِ مَا رَزَقْنَاکُمْ ط وَ مَا ظَلَمُونَا وَ لَــٰکِنْ کَانُوا أَنْفُسَهُمْ یَظْلِمُونَ (دقت داشته باشید که این علامت هم باید بالای کلمه گذاشته شود) ★ ج : وقف جایِز، هم میتوان وقف کرد و هم وصل، هر دو حالت جایز هست. مثال⬇️ وَ لِلّٰهِ الْمَشْرِقُ وَ الْمَغْرِبُ ج فَأَیْنَمَا تُوَلُوا فَثَمَّ وَجْهُ اللهِ (این علامت هم باید بر روی کلمه گذاشته شود) ★ ز : وقف مُجَوَّزْ، همانند وقف جایز هست، منتها وصل بهتر است. مثال⬇️ أُلَــٰئِکَ عَلَیٰ هُدًی مِنْ رَبِّهِمْ ز وَ أُلَــٰئِکَ هُمُ الْمُفْلِحُونَ (این علامت هم باید بالای کلمه گذاشته شود) ★ ص : وقف مُرَخَّص ، در بعضی از آیات که عبارات طولانی وجود دارند، بخاطر کمبود نفس، به قاری اجازه داده میشود که وقف نماید و سپس از کلمه بعد از آن ابتداء به قرائت کند. مثال⬇️ وَإِن كُنتُمْ فِي رَيْبٍ مِّمَّا نَزَّلْنَا عَلَىٰ عَبْدِنَا فَأْتُوا بِسُورَةٍ مِّن مِّثْلِهِ ص وَادْعُوا شُهَدَاءَكُم مِّن دُونِ اللَّهِ إِن كُنتُمْ صَادِقِينَ (این علامت هم باید بالای کلمه گذاشته شود) ★ لا : وقف ممنوع، بر جاهایی که این علامت هست،نباید وقف کرد. اما اگر ناخواسته مجبور به وقف بر این مواضع شدید، باید به عقب برگردید و با وصل قرائت کنید. مثال⬇️ وَيَقْطَعُونَ مَا أَمَرَ اللَّهُ بِهِ أَن يُوصَلَ وَيُفْسِدُونَ فِي الْأَرْضِ لا أُولَٰئِكَ لَهُمُ اللَّعْنَةُ وَلَهُمْ سُوءُ الدَّارْ (این علامت نیز باید بر بالای کلمه گذاشته شود) ★ قلی (که خوانده میشود قِلا) : وقف بهتر از وصل است. مثال⬇️ مَا نَنسَخْ مِنْ آيَةٍ أَوْ نُنسِهَا نَأْتِ بِخَيْرٍ مِّنْهَا أَوْ مِثْلِهَا قلی أَلَمْ تَعْلَمْ أَنَّ اللَّهَ عَلَىٰ كُلِّ شَيْءٍ قَدِيرٌ (این علامت هم بر بالای کلمه گذاشته میشود) ★ صلی (که خوانده میشود صِلا) : وصل بهتر از وقف است. مثال⬇️ ُ وَلَقَدِ اصْطَفَيْنَاهُ فِي الدُّنْيَا صلی وَإِنَّهُ فِي الْآخِرَةِ لَمِنَ الصَّالِحِين (این علامت هم باید بر روی کلمه گذاشته شود)َ ★ 🔺🔺: وقف معانقه ، متاسفانه این امکان برای ما وجود ندارد که بتوانیم علامت وقف معانقه را درس نشان دهیم، وقف معانقه به شکل دو مجموعه سه نقطه ای هست که بر روی دو کلمه نزدیک به هم قرار میگیرند، به این معنا که در صورت وقف فقط باید بر یکی از آنها وقف شود،و نمیشود همزمان بر هر دوی آنها وقف کرد. مثال⬇️ ذٰلِکَ الْکِتَابُ لَا رَیْبَ🔺فِیْهِ🔺هُدًی لِلْمُتَّقِیْنَ (علامت وقف معانقه و همچنین بعضی از علائم وقف را میتوانید در تصویر زیر درس مشاهده کنید⬇️️) نکته⬇️ ★معمولا در کتابت های جدید قرآن کریم به جای استفاده از (ط ـ ز)، از (قلی ـ صلی) استفاده میشود، و همچنین در بعضی از کتابت ها از (ص) استفاده نمیشود. ★ وقف کردن بر پایان آیات سنت پیامبر هست،حتی اگر آیات از لحاظ معنی به هم نیازمند هم باشند (پس بر آخر آیات وقف شود بهتر و اولیٰ تر است) « تمرین » به مصحف شریف مراجعه نموده و آیه 2 سوره بقره و همچنین آیات 25 الی 28 سوره بقره را تلاوت نموده، و انواع علائم وقف را در آن مشخص کنید.