مباهات خداوند به فرشتگانش با امیرالمومنین علی علیه السلام
وَمِنَ النَّاسِ مَنْ يَشْرِي نَفْسَهُ ابْتِغَاءَ مَرْضَاتِ اللَّهِ ۗ وَاللَّهُ رَءُوفٌ بِالْعِبَادِ
بعضی از مردم (با ایمان و فداکار، همچون علی (ع) در «لیلة المبیت» به هنگام خفتن در جایگاه پیغمبر ص)، جان خود را به خاطر خشنودی خدا میفروشند؛ و خداوند نسبت به بندگان مهربان است.
آیهی «وَمِنَ النَّاسِ مَنْ يَشْرِي نَفْسَهُ ابْتِغَاءَ مَرْضَاتِ اللَّهِ ۗ وَاللَّهُ رَءُوفٌ بِالْعِبَادِ» (بقره: 207) یکی از مهمترین آیات قرآنی است که در شأن فداکاری و ایثار حضرت علی (علیهالسلام) نازل شده است. این آیه، که درباره شب هجرت پیامبر اسلام (صلی الله علیه و آله و سلم) به مدینه و خوابیدن حضرت علی (علیهالسلام) در بستر پیامبر بهجای او نازل شده، به نشانهای از ایمان قوی و وفاداری بینظیر ایشان به رسول خدا و دین اسلام تبدیل شده است. در بسیاری از کتب تفسیری و روایی، این آیه به وضوح دربارهی حضرت علی (علیهالسلام) تفسیر شده است و بزرگان اهل سنت نیز این موضوع را تأیید کردهاند.
روایات علمای اهل سنت:
1. شواهد التنزیل، الحاکم حَسکانی:
در این کتاب، با استناد به نقلهایی از امام علی بن الحسین (علیهالسلام)، آمده است که نخستین کسی که جانش را برای رضایت خداوند فدا کرد، حضرت علی (علیهالسلام) بود. سپس آیهی «وَمِنَ النَّاسِ مَنْ يَشْرِي نَفْسَهُ ابْتِغَاءَ مَرْضَاتِ اللَّهِ» تلاوت شد. حاکم حسکانی، شواهد التنزیل لقواعد التفضیل، ج1، ص130
2. الدر المنثور، جلالالدین سیوطی:
در این تفسیر آمده است که ابن عباس (رضیاللهعنه) روایت کرده است: «علی (علیهالسلام) جانش را فدای رسول خدا (صلیاللهعلیهوآلهوسلم) کرد و در بستر او خوابید. کفار قریش گمان میکردند که او پیامبر است و قصد کشتن پیامبر داشتند، اما وقتی به علی نزدیک شدند، دریافتند که او علی (علیهالسلام) است.» جلالالدین سیوطی، الدر المنثور فی التفسیر بالمأثور، ج4، ص53
3. تفسیر کبیر، فخرالدین رازی:
رازی در تفسیر این آیه، بیان کرده که این آیه درباره حضرت علی (علیهالسلام) نازل شده است. در شب هجرت، جبرئیل و میکائیل کنار بستر حضرت علی (علیهالسلام) بودند و جبرئیل به علی (علیهالسلام) گفت: «بخ بخ(اصطلاحی برای تبریک گفتن در زبان عربی)، چه کسی مانند تو است، ای فرزند ابوطالب، که خداوند بهواسطهی تو به فرشتگانش مباهات میکند» فخر رازی، التفسیر الکبیر، ج5، ص350
4. ابنابیالحدید در شرح نهج البلاغه از استادش ابوجعفر نقل میکند که با تَواتُر ثابت شده این آیه درباره امام علی(ع) نازل شده و هرکس آن را انکار کند یا دیوانه است یا با مسلمانان هیچگونه ارتباطی ندارد. ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغة لابن أبي الحديد، ج13، ص: 262