🌸
اثرات روان درمانی معنوی به مدد صحیفه سجادیه
🌸نمونهای از آموزههای روانشناختی صحیفه سجادیه:
امام سجاد (علیه السلام) جملهای دارند: «وَ اجْعَلْ سَلَامَةَ قُلُوبِنَا فِی ذِکرِ عَظَمَتِک» (سلامت قلبهای ما را در یاد عظمت خودت قرار بده).
این حرف یعنی چه؟ ما در گفتار نهم درسنامه، ادله مفصلی آوردیم که هر جا در متون دینی، کلمه قلب به کار میرود معنای آن ذهن است و در آنجا به نقدها هم پاسخ دادیم. پس منظور از «سلامت قلوب» در اینجا سلامت ذهن است، چیزی که در روانشناسی به آن سلامت روان میگویند. یعنی «سلامت روانی ما را در یاد عظمتت قرار ده.» این حرف بسیار مهمی است. یعنی هرگاه کسی بخواهد سلامت روانی داشته باشد راهش این است که به یاد عظمت خدا باشد. این راه، راه چند بُعدی، موثر، میانبر و جامعی است. ما ممکن است راههای زیادی برای سلامت روان پیدا کنیم که مؤثر باشند، اما این جمله امام سجاد علیهالسلام، جامع است؛ یعنی یک راهی را مشخص میکند که شاهکلید است و با آن از خیلی راههای دیگر بی نیاز میشوید.
تبیین روانشناسانه این نکته چیست؟ چرا یاد عظمت خدا باعث سلامت روانی میشود؟ چون باعث تغییرات شناختی مهمی در انسان میشود. چه تغییراتی؟
1⃣ خواستههای زودگذر انسان که ممکن است نرسیدن به آنها، آدم را افسرده یا ترس نرسیدن به آنها فرد را مضطرب کند، با یاد عظمت خدا در نظر انسان بیمقدار میشوند. بنابراین فردی که به یاد عظمت خدا است نه افسوس گذشته را میخورد و نه نگران آینده است.
2⃣ مشکلات هم در نظر او کوچک میشوند. وقتی انسان به عظمت خدا نگاه کند، مشکلات دیگر به حساب نمیآیند. شرطش این است که انسان درک درستی از عظمت خدا پیدا کند.
3⃣خدا پناهگاه انسان است، هر چه پناهگاه در نظر انسان، عظیمتر باشد، انسان آرامتر و مطمئنتر است.
4⃣ یاد عظمت خدا، یک اثر بازدارنده بر وسوسه سوءرفتار دارد، چون ذهن ما چهار قسمت است (بخش شناختی، عاطفی، انگیزشی و رفتاری)، بخش رفتاری، کنترل میشود و انسان با یاد عظمت خدا، دست به هر کاری نمیزند.
5⃣ یاد عظمت خدا باعث میشود احساس تکبر در آدمیزاد مهار شود. احساس تکبر، وضعیت روانشناختی انسان را متزلزل میکند. یک انسان متکبر به شدت آسیبپذیر است و با کمی بیاعتنایی به هم میریزد، اما وقتی تکبر انسان کنترل شد، در برابر اینگونه امور مقاوم میشود. این اثر یاد عظمت خدا است که امام سجاد علیهالسلام آن را در جمله کوتاهی در دعای ۵ صحیفه سجادیه بیان فرموده است: «وَ اجْعَلْ سَلَامَةَ قُلُوبِنَا فِی ذِکرِ عَظَمَتِک». این یک راه موثر، میان بر، و جامع است.
#بهداشت_روانی
🖊دکتر سید علی مرعشی
https://khouzestan.iqna.ir/00GxJf