☑️ مفهوم شناسی؛ 1⃣ التقاط؛ 💢فیشر در کتاب دین در قرن ۲۱ ص ۱۶۰ می‌گوید برخی از نهضت‌های دينی نوپدید بدون بنیانگذاران، الهامات یا انتظارات هزاره‌ای خاص در طول زمان و از ترکیب ادیان پیشین شکل گرفته‌اند، این در هم آمیزی ادیان متفاوت التقاط نام دارد مثلا در عرفان حلقه از تناسخ هندوئیسم، شیطان پرستی، اسلام و... هست. 2⃣ فرقه؛ 💢در لغت به معنای طائفه، گروه و دسته‌های جدا شده از مردم هستند. 💢در اصطلاح دیدگاه‌های مختلفی در تعریف فرقه هست، دیدگاه خانم سینگر در مورد فرقه؛ فرقه در قالب توزیع سه فاکتور محقق می‌شود؛ ✔️ رهبر گروه؛ 💢اینان خود انتساب گر و مجاب گر هستند و ادعا می‌کنند مأموریت خاصی در زندگی دارند و یا دانش ویژه‌ای دارند، رهبران فرقه‌های بشقاب پرنده مدعی‌اند از طرف فضایی‌ها برای هدایت مردم انتخاب شده‌اند یا محمدعلی طاهری در کتاب انسان و معرفت ص ۱۹ می‌گوید: ما برای نجات فرهنگ ایران و جوانان ایرانی باید عرفانمان را به نام عرفان ایرانی همه بشناسند. ✔️ روابط بین رهبر و مجذوبان(ساختار)؛ 💢تمام فرقه‌ها ادعا می‌کنند اعضای آن‌ها خاص هستند درحالی‌که غیر عضوها موجودات پایین تری هستند بر خلاف مذاهب شناخته شده مثل شیعه که به پیروان خود تأکید می‌کنند همه راست بگویند اما در فرقه‌ها توصیه به اخلاق و راستگویی فقط با رهبر و درون فرقه هست نه با بقیه. ✔️مغزشویی(بازسازی فکری)؛ 💢فرقه‌ها تمایل به درخواست اعضا برای پذیرش دگرگونی اساسی یا تغییر روش ‌زندگی دارند و طلب می‌کنند که وقت، انرژی، پول و سایر منابع را برای اهداف معین شده گروه به کار ببندند. 〽️فرقه‌ها دو هدف مهم دارند؛ 🔹 جذب اعضای جدید 🔹 جمع‌آوری پول 〽️به لحاظ محتوا؛ 🔸سیاسی 🔸مذهبی 🔸بازرگانی 🔸سلامت 4⃣جنبش‌های نوپدید دینی(New religious movement)؛ 💢این تعبیر را دکتر بهزاد حمیدیه در کتابشان با نام معنویت در سبد مصرف ص ۲۷۵ می‌گوید؛ 🔹اولین بار هارول ترنر (وفات ۲۰۰۰م) وضع کرد و امروزه در جوامع آکادمیک رایج شده است. 🔸غربی‌ها وقتی بخواهند گروهی را انحرافی بدانند از واژه فرقه(cult)استفاده می‌کنند اما چون در عرصه پژوهش این ادبیات منفی به حساب میاد برای همین از اصطلاح جنبش‌های نوپدید دینی استفاده کرده‌اند. بِکفور وقتی می‌خواهد جنبش‌های معنوی دینی را تعریف کند؛ می‌گوید تلاش‌های سازمان یافته‌ای است برای آنکه انسان و منابع مادی را به سوی بسط ایده‌ها و احساس جدید راجع به یک طبیعت دینی سوق دهد بنابراین این تلاش‌ها عمدی، جمعی و به لحاظ تاریخی خاص و ویژه هستند. 💢برایان ویلسون می‌گوید؛ جنبش‌های نوپدید دینی به کوشش‌های سازمان یافته برای تجهیز منابع انسانی و مادی به منظور ترویج انديشه‌ها و حساسيت هایی با ماهیت دینی است. ⁉️معیار نوپدید بودن و نوین بودن چیست؟ 〽️اینکه پس از جنگ جهانی دوم باشد. 5⃣عرفان کاذب؛ 💢اگر عرفانی حاصل تخیلات رؤیایی که از سایه مفاهیم وسیعی مثل وجود، کمال، تجلی، فنا و.. بدست آمده باشد و مدعی چنین عرفانی حتی برای چند لحظه از روزنه‌های قفس مادی نظاره ای به بیرون خودش مجازی اش نکرده باشد، این عرفان کاذب است که انبوهی از جویندگان معرفت را از لب دریای درون به سراب آب نما رهنمون می‌کند.( مجموعه سخنرانی‌ها، علم، دین و معنویت چاپ اول ص ۲۴) 6⃣ جریان؛ 💢در عرفان‌های کاذب با مقوله‌ای برخورد می‌کنیم که در ضمن نداشتن ساختار تشکیلاتی منظم و مانیفست نقش پر رنگی در جامعه دارد مثل پائولو کوئیلو، مثل جذب که ناچار باید یک تعریف دیگری برای آن قرار دهیم به نام جریان که می‌گویند جریان ترجمه فِلو یعنی یک موضوع سیالی هست که همواره در حال تداوم و استمرار در جامعه هست.