تاثیر مشکلات اقتصادی در آشوب های ۱۴۰۱ چقدر بود؟
یکی از سوالات و مسائل مورد بحث کارشناسان در ریشه یابی علل وقوع اغتشاشات ۱۴۰۱، بررسی و تعیین نقش شرایط و وضعیت اقتصادی و معیشیتی مردم در شکل گیری آشوب های خیابانی شهریور ۱۴۰۱ بود.
اغتشاشات اخیر یکی از پیچیدهترین آشوبهای به وجود آمده پس از پیروزی انقلاب اسلامی ایران تا کنون است. این اغتشاشات محصول تهاجم ترکیبی دشمن است که یکی از جبهههای آن جنگ اقتصادی و فشار اقتصادی است. مشکلات اقتصادی و معیشتی مردم را اگر یک متغیر بدانیم و اغتشاشات را متغیر دیگر، باید بگوییم که این دو متغیر اثر متقابل بر روی یکدیگر داشتهاند؛ تأثیر مشکلات اقتصادی بر اغتشاشات را باید در احساس نارضایتی و حتی بخشی از خشم اجتماعی حاکم بر جامعه دید که بسترساز اعتراضات بوده است و ضروری است برای آن چارهجویی کرد. البته بررسیها نشان داده است، عناصر محرک و لیدرهای آشوب چندان دغدغه اقتصادی نداشتهاند؛ به گونهای که کمتر از ۱۰درصد از دستگیرشدگان دلیل آشوبگری خود را اقتصادی بیان کردهاند؛ ولی بخش قابل توجهی از معترضان دلیل همراهی خود با آشوبگران را مشکلات معیشتی دانستهاند؛ در حقیقت عامل اقتصادی محرک اغتشاشات نبوده، اما بسترساز و مؤید آن بوده است.
از سوی دیگر، اغتشاشات نیز به دلیل پیامدها و آثاری که داشته، موجب تعمیق مشکلات اقتصادی مردم شده است. کاهش کسبوکارها در وضعیت بحرانی، آسیب دیدن مستقیم اموال و داراییهای برخی کسبه در اعتراضات، اعتصاب تحمیلی و اجباری برخی اصناف، از جمله مواردی است که در سطح خُرد بر معیشت مردم و میزان رضایتمندی آنها تأثیر گذاشته است. البته خسارات وارده به بیتالمال مسلمین، پایین آمدن میزان بهرهوری، تقلیل روند و میزان سرمایهگذاری خارجی، کاهش درآمدهای ترانزیتی دولت و... نیز به صورت غیرمستقیم بر معیشت مردم تأثیرگذار است که نباید از آنها غافل شد.