#دهه_وقف
#راسخون
#سیر_وقف_در_ایران
🔆 سیر وقف در ایران
⭕️
صفویه (1)🔻 تقریباً پس از سه سده، زمینه‌ای فراهم شد تا شعلههای تمدن اسلامی و ایرانی بار دیگر از دل انبوه خاکسترها سر برآورد. این بار پس از غروب آفتابی که از خراسان برآمده بود، آفتاب تمدن اسلامی ـ ایرانی از افق تبریز طلوع و به سوی اصفهان روی کرد، و این شهر را به کانون عظیم علم و هنر و معرفت و حکمت و شعر و ادب مبدل ساخت و اصفهان از آن پس برای صدها سال، نگین انگشتری مشرق‌زمین شد و دورۀ صفویه (907ـ1135ق/880ـ1101ش) آغاز گشت. 🔻 حکومت صفویه با سلطنت «شاه‌اسماعیل» آغاز شد. در دوران صفوی، وقف، رونق و رواج فراوانی یافت و علاوه بر مردم عادی و متمولان، شاهان صفوی نیز اموال فراوانی را به جرگۀ موقوفات افزودند. این خاندان بسیاری از املاک خود را وقف مقاصد خیریه و به‌ویژه وقف بقاع متبرکۀ شیعه و در رأس همه، وقف آستان مبارک امام رضا(ع) و حضرت فاطمه معصومه(س) کردند. 🔻 در این دوران، ماهیت مذهبی سلسلۀ صفویه و تعصب آن‌ها برای مبارزه با دولت عثمانی و به‌کارگیری علمای دین در مناصب کلیدی دولت، سبب تحول نوع و مصارف موقوفات گشت. در این دوره، تشکیلات مستقلی برای ادارۀ موقوفات زیر نظر صدر به وجود آمد که نمایندگانی در همۀ شهر‌های بزرگ به نام «وزیر اوقاف» داشت و نظارت بر اوقاف بر عهدۀ آن‌ها بود ، و این توجه موجب گسترش کاروان‌سراها، رباط‌ها، تکیه‌ها، امام‌زاده‌ها و آب‌انبار‌های وقفی در این دوره گردید. 🔻 در این دوره تمام تاجران و متمولان، خصوصاً پادشاهان به ترغیب عالمان دینی، امور موقوفه را تقویت می‌کردند و املاک و اموال بسیاری را جهت ادارۀ اماکن مذهبی و مورد احترام مانند آستانۀ مبارکۀ مشهد و قم وقف کردند؛ و بنا‌های فراوان موقوفه در اصفهان به وجود آمد که در زمان شاه‌عباس در کنار بازار شهر وقف می‌شد که عمارت‌‌های دارالشفاها، مدارس و کاروان‌سراها از آن جمله است. 🔻 در دوران صفویه، به‌خصوص دورۀ پادشاهی شاه‌عباسِ اول، موقوفات رشد چشم‌گیری کرد و شاه‌عباس که در سال 996 قمری بر تخت نشست و حکومت او تا سال 1038 قمری ادامه داشت، املاک خاصۀ خود را که شامل خانات، قیصریه، چهار بازار و حمامات بود، به چهارده تقسیم و بر چهارده معصوم(عم) وقف کرد. در دورۀ صفوی، در ایران 999 باب کاروان‌سرا ساخته‌اند و وقف نمودند که «تاورنیه» سیاح فرانسوی که در سال‌های 1041 تا 1078 قمری (1632ـ1668م) از ایران بازدید می‌کند، آن‌ها را «مهمان‌خانه‌‌های مشرق‌زمین» نام‌گذاری کرده است. 🔻 در این دوره به ترغیب عالمان دینی، اغلب خاندان سلطنتی از زن و مرد و اُمرا و بزرگان کشوری و لشکری از خود موقوفات بسیاری به یادگار گذاشتند و چنان در انجام این کار خیر اجتماعی به رقابت افتادند و بر یکدیگر سبقت می‌گرفتند که املاکی در شهر اصفهان یافت نمی‌شد، مگر آن‌که وقف شده بود! 🔻 در این دوره که برای هر یک از مقامات کشوری و لشکری، وزرا و مستوفیان، مسئولیتی خاص معین شده بود، ادارۀ امور اوقاف ایران نیز به یکی از بزرگان، که هم جنبۀ روحانی و هم جنبۀ دیوانی و اداری داشت، واگذار شده بود. متصدی این مقام به نام‌های «صدرالصدور»، «وزیر اوقاف» و «مستوفی موقوفات» خوانده می‌شد. 🌺✨🌸✨ دهه وقف گرامی باد ✨🌸✨🌺 🆔 @ShamimeOfoq