📌 انقلاب ۱۴۰۱ چقدر رخ داده است؟ 🔹 ژان بودریار جامعه شناس مشهور فرانسوی کتاب مهمی دارد به نام "جنگ خلیج فارس رخ نداده است" ( The Gulf War Did Not Take Place) که در زمان خود سر و صدایی زیادی کرد. خلاصه کتاب این بود : آنچه ما از رسانه‌ها به عنوان جنگ دیدیم با چیزی که آن‌جا بود این‌قدر تفاوت داشت که می‌شود گفت اصلا رخ نداده است. 🔹 رابطه «دریافت ما از واقعیت» و «واقعیت» قطع و حتی دو چیز متفاوت است. از مباحث فلسفی‌اش گذشته اگر این بنده خدا هنوز زنده بود احتمالا با دیدن "انقلاب ۱۴۰۱" ایران دوباره کتاب می‌نوشت. انقلابی که شاید بهترین اسمش را بتوان گذاشت "انقلاب مجازی". 🔹 اگر همین امروز به حجم توییت و پست و ... نگاه کنید فکر می‌کنید این رویداد حداقل یک‌سال در جریان و ماه‌ها درگیری در کشور وجود داشته است. فکر می‌کنید کشور در اعتصاب و تعطیلی و غم فرو رفته اما بازار حتی برای نیم ساعت هم تعطیل نشد. فکر می‌کنید خون در خیابان‌ها جاری است اما مردم در حال زندگی و خرید و عروسی و عزا و روزمره هستند. فکر می‌کنید میلیون‌ها نفر مثل ۵۷ به خیابان‌ها ریختند، اما کف میدان خبر خاصی نیست، چطور چنین فاصله‌ای ممکن است؟ 🔹 در واقع می‌شود ادعا کرد امروز یک ایران مجازی ساخته شده. در این ایران مجازی مردم سیاه پوش و خونین مشغول سنگر بندی‌اند. سپاهی‌ها در حال فرارند، رهبر که یک‌بار هفته پیش فوت کرده بود دوباره فوت کرده، پول‌ها را به بانک سوییس برده‌اند، در خیابان‌هایش جنازه می‌برند، خلاصه کار تمام است. انقلاب در لبه پیروزی است و حتی در نقاطی پیروز شده است! 🔹 این "ایران برساخته" و "ایران واقعی" فاصله نجومی دارند. رابطه بین این دو کاملا قطع نیست اما دو چیز مجزاست. فعالان صاحب این تصویر می‌خواهند با تهییج مردم آن را واقعی کنند. انگار که از درون آینه به سمت واقعیت فشار بیاوری. بزرگ‌نمایی می‌کند و جایزه می‌دهد. این یک مرحله جلوتر از جنگ خلیج فارس است. دست درازی تصویر به واقعیت، فشار روانی روزهای اولیه به قدری بود که با صرف گشت زدن در مجازی آماده افسردگی و انفجار بودید. احساس گناه می‌کردید. چنین فشاری در ۸۸ نبود. انگار کل سال ۹۸ را در یک هفته بریزید. شاید به همین دلیل بود که قطع شدن اینترنت ضربه مهمی به جریان وقایع زد. 🔹 ارتباط بین واقعیت و برساخت به کلی قطع شد. اما این بار یک اتفاق بسیار جالب افتاد. زندگی در ایران مجازی کاملا مستقل ادامه پیدا کرد. و فاصله بیشتر و بیشتر شد. معترضین در ایران واقعی در خانه بودند اما در ایران مجازی به پایتخت رسیده بودند. و جالب‌تر اینکه این ایران مجازی تنها راه ارتباطی ایرانیان خارج از کشور شد. 🔹 در غیاب واقعیت، تصویر کاملا جایش را گرفت. بخشی از مهاجرین به واقع تصور می‌کردند (و شاید بکنند) که انقلاب شده است. سرکوب گسترده‌ای در جریان است. سکوت ایران نه از سر آرامش بلکه بخاطر قطعی نت و خفقان است. پس اگر در ساعات پایانی نباشیم در دهه فجر که هستیم. شاهین نجفی امان‌نامه می‌دهد. فلانی تقسیم غنایم می‌کند. دیگری فرمان حمله ۲۴ ساعته به تهران می‌دهد. حیرت آور است. 🔹 از کارداشیان تا جی کی رولینگ هم از این انقلاب بزرگ حمایت می‌کنند. راجر واترز مورد جالبی است. در عین آگاهی و اشاره به برنامه سوریه سازی اصلا متوجه نیست دارد با رسانه سعودی صحبت می‌کند و عملا بخشی از همین تصویر می‌شود. در واقع وقتی فرا واقعیت جای واقعیت را می‌گیرد حتی آگاهی هم کافی نیست. به دوست مهاجر نگرانم می‌گفتم باید باشی و ببینی، رسانه کافی نیست. وقتی داده‌ها دروغ آمیز باشد قدرت پردازنده تعیین کننده نیست. ورودی، ورودی مهم است. 🔹 اما واقعیت، واقعیت واقعی است. و مثل عصای موسی، اژدها را بی‌معنا می‌کند. و حاضران تازه می‌فهند چیزی که می‌دیدند تصویر بود. عده‌ای افسرده می‌شوند، عده‌ای بیدار و عده‌ای هم ترجیح می‌دهند لذت تصویر را ادامه دهند. اما به شرطی که عصا انداخته شود. تا وقتی پنجره باز نشود، هواشناسی مرجع است. ✍🏻 سلمان معمار ✔️ @SiyasatOnline | 1401/7/12