بسم الله الرحمن الرحیم
سلام علیکم
»»» آیه ی روز :
وَلَا تُصَعِّرْ خَدَّكَ لِلنَّاسِ وَلَا تَمْشِ فِي الْأَرْضِ مَرَحًا إِنَّ اللَّهَ لَا يُحِبُّ كُلَّ مُخْتَالٍ فَخُورٍ
لقمان - ١٨
(پسرم!) با بیاعتنایی از مردم روی مگردان، و مغرورانه بر زمین راه مرو که خداوند هیچ متکبّر مغروری را دوست ندارد.
نکته ها:
«تَصعیر»، نوعى بیمارى است كه شتر به آن گرفتار مى شود و گردنش كج مى شود. لقمان به فرزندش مى گوید: تو بر اساس تكبّر مثل شترِ بیمار، گردنت را با مردم كج نكن.
«مَرَح»، به معناى شادى زیاد است كه در اثر مال و مقام به دست مى آید.
«مُختال» به كسى گویند كه بر اساس خیال و توهّم خود را برتر مى داند، و «فَخور» به معناى فخرفروش است.
تكبّر، هم توهین به مردم است، هم زمینه ساز رشد كدورت هاى جدید و هم تحریك كننده ى كینه هاى درونى قدیم.
در حدیث مى خوانیم: هر كس با تكبّر در زمین راه رود، زمین و هر موجودى كه زیر و روى آن است، او را لعنت مى كنند.(299)
-----
299) تفسیر نورالثقلین.
**
پیام ها:
- با مردم، چه مسلمان و چه غیر مسلمان، با خوشرویى رفتار كنیم. «لاتصعّر خدّك للنّاس»
- تكبّر ممنوع است، حتّى در راه رفتن. «لاتمش فى الارض مرحا»
- از عامل خشنودى خداوند براى تشویق و از ناخشنودى او براى ترك زشتى ها و گناهان استفاده كنیم. «انّ اللّه لایحبّ»
- به موهومات، خیالات و بلندپروازى ها خود را گرفتار نسازیم. «مُختال»
- بر مردم فخر فروشى نكنیم. «انّ اللّه لایحبّ كلّ مُختال فَخور»
تواضع
در این آیه لقمان به فرزندش مى گوید: در زمین متكبرانه راه نرو «لاتمش فى الارض مرحاً» و در سوره ى فرقان، اوّلین نشانه ى بندگان خوب خدا، حركت متواضعانه ى آنهاست.«و عباد الرّحمن الّذین یمشون على الارض هَونا»(300)
یكى از اسرار نماز كه در سجده ى آن بلندترین نقطه بدن را (حداقل در هر شبانه روز 34 مرتبه در هفده ركعت نماز واجب) روى خاك مى گزاریم، دورى از تكبّر، غرور و تواضع در برابر خداوند است.
گرچه تواضع در برابر تمام انسان ها لازم است؛ امّا در برابر والدین، استاد و مؤمنان لازم تر است. تواضع در برابر مؤمنان، از نشانه هاى برجسته ى اهل ایمان است. «اذّلة على المؤمنین»(301)
بر خلاف تقاضاى متكبّران كه پیشنهاد دور كردن فقرا را از انبیا داشتند، آن بزرگواران مى فرمودند: ما هرگز آنان را طرد نمى كنیم. «و ما انا بطارد الّذین آمنوا»(302)
انسانِ ضعیف و ناتوانى كه از خاك و نطفه آفریده شده، و در آینده نیز مردارى بیش نخواهد بود، چرا تكبّر مى كند؟!
مگر علم محدود او با فراموشى آسیب پذیر نیست؟!
مگر زیبایى، قدرت، شهرت و ثروت او، زوال پذیر نیست؟!
مگر بیمارى، فقر و مرگ را در جامعه ندیده است؟!
مگر توانایى هاى او نابود شدنى نیست؟!
پس براى چه تكبّر مى كند؟! قرآن مى فرماید: متكبّرانه راه نروید كه زمین سوارخ نمى شود، گردن كشى نكنید كه از كوه ها بلندتر نمى شوید. «ولاتَمشِ فى الارض مَرحاً اِنّك لن تَخرق الارض و لن تَبلغ الجبال طولا»(303)
شخص اوّل آفرینش كه پیامبر اكرم صلى الله علیه وآله است، آنگونه مى نشست كه هیچ امتیازى بر دیگران نداشت و افرادى كه وارد مجلس مى شدند و حضرت را نمى شناختند، مى پرسیدند: كدام یك از شما پیامبر است؟ «ایّكم رسول اللّه»(304)