🇮🇷ویکی شبهه🇮🇷
@Wiki_Shobhe
🌐«کانال جامع شبهات و شایعات فضای مجازی»🌐
◀️شبهه
#شماره_210
💡کلمات کلیدی :
#منابع_تاریخی,
#ابن_ملجم,
#قصاص,
#عبد_الله_بن_جعفر
⛔️ شبهه: ⛔️
@Wiki_Shobhe
در برخی منابع تاریخی آمده است وقتی ابن ملجم را برای قصاص آوردند؛ عبدالله بن جعفر و عده ای دیگر، دست و پاهای او را بریده و زبانش را قطع کردند و او را به آتش کشیدند.
✅◀️ پاسخ شبهه: ▶️✅
@Wiki_Shobhe
ابن ملجم مرادی، قاتل
#حضرت_علی علیه السلام به وسیله امام حسن علیه السلام قصاص شد. در مورد چگونگی انجام این قصاص نقلهایی وجود دارد. معروفترین آن، وصیت امام علی علیه السلام به فرزندش است: «اى فرزندان عبدالمطلّب! مبادا پس از من دست به خون مسلمانان فرو برید [و دست به کشتار بزنید] و بگویید، امیر مؤمنان کشته شد، بدانید که فقط قاتلم باید قصاص شود. هرگاه من از این ضربت او از دنیا رفتم تنها او را یک ضربت بزنید». امام در این سخن و سخنان دیگری که نقل شده است؛ اشاره به نوع کشتن قاتل خود که با یک ضربه باشد، کرده است.
به نظر میرسد؛ نقل فوق که تقریبا متواتر است، با سیره امام حسن علیه السلام نزدیکتر باشد. با این وجود؛ در برخی منابع تاریخی؛ مثله کردن و یا سوزاندن ابن ملجم نیز نقل شده است که پذیرش آنها به دلایل مختلفی - مانند توصیه امیرالمؤمنین علیه السلام در مورد شیوه قصاص - بسیار دشوار خواهد بود.
پاسخ تفصیلی
امام علی علیه السلام در ماه مبارک رمضان، با ضربه شمشیر ابن ملجم مرادی به شهادت رسید.[۱] قانون قطعی اسلام، این حق را برای بازماندگان حضرتشان به رسمیت میشناسد که ابن ملجم را قصاص کنند، و آنان هم این کار را انجام دادند. اما در مورد چگونگی قصاص و کشتن ابن ملجم، نقلهایی وجود دارد که در ذیل به بررسی آنها میپردازیم.
دستور امام علی علیه السلام به قصاص ابن ملجم
نقل معروف و مشهوری از امام علی علیه السلام وجود دارد که خطاب به وارثان خود به صورت عام و امام حسن علیه السلام به صورت خاص، چنین وصیت میکند:
۱. «اى فرزندان عبدالمطلّب! مبادا پس از من دست به خون مسلمانان فرو برید [و دست به کشتار بزنید] و بگویید، امیر مؤمنان کشته شد، بدانید که فقط قاتلم باید قصاص شود. مراقب باشید؛ هرگاه من از این ضربت او از دنیا رفتم تنها او را یک ضربت بزنید».
این گفتار، علاوه بر نهج البلاغه،[۲] در منابع دیگر شیعه[۳] و اهل سنت[۴] نیز نقل شده است، و به نوعی از کثرت نقل و شهرت برخوردار است. بخش ابتدایی این سخن در جلوگیری از اشتباهی است که عبیدالله فرزند خلیفه دوم انجام داد و در قصاص کشته شدن پدر، اقوام و دوستان قاتل را نیز کشت.[۵] امام علی علیه السلام با این گفتار تلاش میکند از بروز چنین عملی در میان فرزندان خود جلوگیری نماید. امام در ادامه سخن خود، نوع کشتن قاتل خویش را نیز معین کرده که باید تنها با یک ضربه باشد.
۲. در تعبیر دیگری از امام علی علیه السلام چنین نقل شده است: «زمانی که من مُردَم؛ به همان شیوهای که قاتل مرا کشت، او را بکش».[۶]
۳. پس از شهادت امام علی علیه السلام ، امام حسن علیه السلام ابن ملجم را طلبید. او از امام درخواست کرد تا او را رها کند تا به جبران آن، معاویه را نیز به قتل برساند، اما امام شمشیر را به طرفش بلند کرد، ابن ملجم دستش را سپر کرد، و انگشت کوچک دست او، قطع شد. امام حسن علیه السلام ضربه دیگرى بر سرش زد و او را کشت.[۷]
به نظر میرسد این نقلها با سیره ائمه بزرگوار نزدیکتر است، به خصوص که از امام علی علیه السلام در مورد قاتلش چنین نقل شده است: «این اسیر را زندانی کنید. به او غذا و آب بدهید و با او خوشرفتار باشید».[۸]
نقلهای وارده درباره مثله کردن و آتش زدن ابن ملجم
با وجود روایات و گفتارهای تاریخی فوق و شهرت برخی از آنها، نقلهای دیگری نیز وجود دارد که جای تأمل دارند؛ از جمله:
۱. پس از شهادت امام علی علیه السلام ؛ حسن بن علی علیه السلام به سوی عبدالرحمن بن ملجم رفت، او را از زندان خارج کرد تا قصاص نماید. در این هنگام مردم جمع شدند، بدن او را به نفت آغشته کردند، و گفتند او را آتش بزنیم. عبدالله بن جعفر، حسین بن علی علیه السلام و محمد بن حنفیه گفتند اجازه دهید تا دل خود را از او خنک کنیم؛ عبدالله بن جعفر دست و پاهایش را قطع کرد، او شکوه نکرد؛ میخ داغ به چشمان او کشید، باز گلایه نکرد و گفت: تو چشمان مرا به سرب سرمه میکنی. پس از آن سوره: «اقْرَأْ بِاسْمِ رَبِّکَ الَّذِى خَلَقَ * خَلَقَ الْانسَانَ مِنْ عَلَقٍ» را تا آخر خواند.