✳️ فرصت‌ها و تهدیدات اقتصاد ۱۴۰۴ اقتصاد ایران در حالی وارد فصل دوم سال ۱۴۰۴ شده که یک شوک ژئوپلیتیکی سهمگین را پشت سر گذاشته و در چشم‌انداز پیش‌رو، میان دو قطب متضاد «فرصت‌های نوظهور و بالقوه» و «تهدیدهای ساختاری» در نوسان قرار دارد. در سطح بین‌المللی، تنش‌های اقتصادی واشنگتن_پکن، تضعیف نسبی موقعیت دلار، بریکس و گسترش پیمان‌های اقتصادی در شرق آسیا و اوراسیا، به‌ویژه در محور چین-روسیه، فرصت تازه‌ای برای ایران فراهم آورده تا بخشی از فشار تحریم‌ها را از طریق فروش گسترده نفت، بازگشت ارز، تهاتر کالا و صادرات غیردلاری انرژی جبران کند. اما تثبیت این فرصت‌ها منوط به آن است که دولت چهاردهم با شناخت صحیح از الزامات نظم اقتصادی نوین، بتواند با تعادل‌بخشی و اولویت بندی فرصت ها و تمرکز بر دیپلماسی اقتصادی، «نرم‌افزار حکمرانی اقتصادی» خود را بازنویسی کند. از منظر داخلی، رشد اقتصادی ایران در سال گذشته حدود ۳ درصد ( سه ماهه اول سال جاری حدود یک درصد)بوده است؛ رشدی که بیش از آن‌که ناشی از تحرک تولید باشد، از افزایش صادرات نفت و فرآورده‌های آن ناشی شده است. این رشد شکننده، ضمن آن‌که نشان‌دهنده‌ی تاب‌آوری اقتصاد در برابر فشارهای خارجی است، اما از نبود کیفیت در رشد و ضعف تنوع‌بخشی تولید حکایت دارد. در سوی دیگر، وضعیت شاخص‌های کلان همچنان نگران‌کننده است. کسری تراز عملیاتی دولت در بودجه ۱۴۰۴ به بیش از ۶۰۰ هزار میلیارد تومان رسیده و نسبت تشکیل سرمایه ثابت در دهه اخیر کاهش مداوم داشته است. فضای کسب‌وکار در رتبه‌بندی‌های جهانی تنزل یافته، و نرخ رشد تشکیل سرمایه واقعی در بخش صنعت، همچنان منفی است. این مجموعه تحولات، نه‌تنها انتظارات مثبت را تضعیف کرده بلکه موجی از رفتارهای غیرمولد، مانند سفته‌بازی و سوداگری در بازارهای موازی، را تقویت کرده است. فقدان ابزارهای مالیات بر سوداگری (نظیر CGT) نیز این روند را تشدید می‌کند. از نظر زیرساختی نیز اقتصاد ایران با فرسودگی در ماشین‌آلات صنعتی، توقف بسیاری از پروژه‌های عمرانی و کاهش اعتبارات آن در بودجه روبه‌روست. در حوزه ناترازی انرژی و آب، منابعی در بودجه به‌طور بی‌سابقه‌ای تخصیص یافته‌اند، اما به لحاظ عملکرد اجرایی، هنوز با یک تراز پایدار فاصله جدی داریم. در چنین شرایطی که اقتصاد ایران بر لبه‌ی فرصت و تهدید حرکت می‌کند، نیاز به عزم جدی و جهادگونه از سوی دولت و ملت وجود دارد. از حیث راه حل، نمی‌توان تک بعدی به مسئله نگاه کرد اما کاملا بدیهی است که همه چیز از نظارت،کنترل و هدایت منابع در چارچوب صرفه جویی و بهره‌وری می گذرد. ✍ علی محمدی 🇮🇷 @Police_university