♦️ هجرت‌های تمدّن‌ساز (شهر ساز)  از ابراهیم(ع) تا امام حسین(ع) ▫️به مناسبت آغاز حرکت امام حسین(ع) از مکه به سمت کوفه 🔻تمدّن در طول تاریخ بشری، همیشه حاوی و مشتکل از دو پدیده مهم بوده: شهر و سفر 1⃣ مدنّیت و شهر نشینی جوهر تمدن‌سازی است. شهر که مادر تمدن است در نظر غربی وقتی شکل می‌گیرد که کنار رود( انگیزه کشاورزی) یا کنار جاده(انگیزه تجاری) قرار داشته باشد. امّا در تلقی اسلامی شهرهای مهم زمینه‌ساز تمدن سازی اسلامی در مفهوم اجتماعی بود و هر دو در آغاز به علّت تقدّس مکان(شَرَفُ المكانِ بالمكينِ) و وجود آرامگاه، عبادتگاه، بارگاه مطهر و مسجد ساختار شهری یافته‌اند. 2⃣سفر نیز ضرورت، پدیده‌ و کنشی سیاسی اجتماعی‌ست که در اغلب تمدّن‌ها وجود داشته و رویدادهای مهمی را با خود رقم زده‌اند. هجرت حضرت موسی(ع) از مصر به سمت فلسطین، سفرِ انگلیسی‌ها به مستمعره های جدید، امریکا و استرالیا نمونه‌های بارز مذهبی، تاریخی، سیاسی و یا پسااستعماری سفر هستند. ✳️ هجرت اوّل 💢به گفته علامه البدری (از محققین برجسته در عراق) سفر حضرت ابراهیم(ع) مستقیماً از بین‌النهرین و عراق امروزی به مکه بوده. محل حیات و حتی تولّد حضرت ابراهیم(ع) به گفته ایشان غرب فرات و محدوده نجف، کربلا و حله امروزی بوده است. ⭕️در تورات‌های آرامی و اکدی آمده است که حضرت ابراهیم(ع) بعد از عدم هدایت مردم بین‌النهرین، بین النهرین که آن روز از تمدّن‌های عظیم بشری بود را "طلاق" داد، لفظی که ابداً در تورات عبریِ موجود و تحریف شده، وجود ندارد. 💢به همین دلیل حضرت ابراهیم مستقیماً از فرات غربی به مکّه هجرت کرد. به دلیل طلاق دادن سرزمین بین‌النهرین و بازنگشتن به آن، محیطی که حائل بین مسکن جدید حضرت ابراهیم(ع) و خانواده‌اش بود(مکّه) با بین‌النهرین را حجاز(حاجز) به معنای مرز، حد و حجاب نامیدند. 💢سفر حضرت ابراهیم(ع) به مکّه و ترمیمِ بیت‌الله الحرام تمدّن‌ساز بود، چراکه بنا بر کلام الله مجید؛ آن مکان، محلی قابل زندگی و حیات و سکونت نبود (رَّبَّنَا إِنِّي أَسْكَنتُ مِن ذُرِّيَّتِي بِوَادٍ غَيْرِ ذِي زَرْعٍ ) 🔻در واقع حضرت ابراهیم(ع) دعایی برای شهرسازی و تمدّن سازی کرد که به قول علامه جوادی آملی (تفسیر تسنیم_سوره بقره) دعای حضرت ابراهیم دو دعا بود نه یک دعا(إِذْ قَالَ إِبْرَاهِيمُ رَبِّ اجْعَلْ هَٰذَا بَلَدًا آمِنً ) یعنی یک دعا این بود که این مکان را بلد و شهر قرار بده و دعای دوّم این بود که این‌جا را امن قرار بده. ⭕️مکّه به تبع ترمیم کعبه توسط حضرت ابراهیم(ع) مرکز تمدّن اسلامی و محل سکونت جدید فرزندان حضرت ابراهیم(ع) شد که پیش از آن در بین‌النهرین می‌زیستند. ✳️هجرت دوّم 💢تا چند هزار سال بعد از شهرسازی حضرت ابراهیم(ع) مکّه محل اصلی توحید و تدیّن و تمدّن اسلامی بود تا زمانی که نبی مکرم اسلام در مکّه حرکت و رسالت خویش را آغاز کرد و مبعوث شد. 🔻هجرت از مکّه به یثرب و شهرسازی نبی اسلام حول مسجد در مدینه النبی، شهر دیگری را مبتنی بر تلقی اسلامی بنا نهاد که نمونه‌ای متکامل از تمدّن سازی اسلامی است. 💢با عبور از تاریخ پس از نبی اکرم، مادامی که به عصر امام حسین(ع) می‌رسیم، سفر این حضرت دقیقاً سیر معکوس سفر حضرت ابراهیم از بین‌النهرین به مکّه است، به این دلیل که اوّلین پشت‌کنندگان به قیام امام حسین(ع) اهالی مدینه بودند که امام مجبور به هجرت به سمت مکّه شد و اتفاقاً اوّلین عذاب الهی به دلیل پشت کردن به ولایت را مردم مدینه با حمله یزید چشیدند، همان‌طور که در نامه امام حسین(ع) به بنی‌هاشم هنگام خروج از مدینه این امر پیش‌بینی شد؛ ( فَاِنَّهُ مَنْ لَحِقَ بی مِنْکُمْ اُسْتُشْهِدَ، وَ مَنْ تَخَلَّفَ لَمْ یَبْلُغْ مَبْلَغَ الْفَتْحِ وَ السَّلام) ⭕️هجرت امام حسین(ع) به کربلا و به نوعی "طلاق" دادن مدینه موجب شد منطقه غرب فرات و کربلا جزء اصلی‌ترین پایگاه‌های تشیع در جهان شود، جدا از شهرهایی مثل نجف و بغداد (در شمال کربلا) فقط شهر حله(پایتخت تمدّن بابل) که چهل کیلومتری شمال کربلا واقع است؛ شاهد حضور ۱۸ زعیم شیعه امثال علامه حلّی بوده که هر کدام جریانات سیاسی، علمی، فقهی و فرهنگی را بنیان نهادند. 🔰فلذا دو هجرت حضرت ابراهیم(ع) از غرب فرات به محدوده مکّه و مدینه و بازگشت امام حسین(ع) از مدینه به کربلا، دو محدوده، منطقه و شهر را بنا کردند که جزء پیش‌رانان تمدّن اسلامی و ملک طلق اهل حق شدند. #تمدن_اسلامی #هجرت