ویژگیهای شیعیان محبوبِ امام صادق(ع)
در حدیث نورانی از امام صادق (ع)، ویژگیهای شیعیان محبوب در نزد ایشان بیان شده است. این حدیث با کمی تفاوت در منابع مختلف نقل شده است:
إِنَّا لَنُحِبَّ مِنْ شِيعَتِنَا مَنْ كَانَ عَاقِلًا فَهِيمًا فَقِيهًا حَلِيمًا أَدِيبًا مُدَارِيًا صَبُورًا صَدُوقًا لَا يَمْكُثُ فِي الْحَقَدِ وَ لَا يَبْغِي وَلَا يَحْسِدُ وَلَا يَكْذِبُ وَلَا يَغْتَرُّ بِالدُّنْيَا وَ لَا يَخَافُ الْمَوْتَ.
ترجمه:
همانا ما از شیعیان خود کسی را که عاقل، فهمیده، فقیه، بردبار، با ادب، سازگار، صبور و راستگو باشد دوست داریم. کسی که در کینه نماند، ستم نکند، حسد نورزد، دروغ نگوید، فریفته دنیا نشود و از مرگ نترسد.
(مستدرک الوسائل، جلد ۱۱، صفحه ۱۹۰)
شرح و تفسیر حدیث:
این حدیث نورانی، دریچهای به سوی سعادت و رستگاری را به روی شیعیان میگشاید و نقشه راهی را برای آنان ترسیم میکند تا در مسیر کمال و تقرب به خداوند متعال گام بردارند.
امام صادق (ع) در این حدیث شریف، بر هشت ویژگی اساسی تأکید میفرمایند که هر کدام از آنها در زندگی فردی و اجتماعی انسان نقش بسزایی ایفا میکنند.
1. عقل:
عقل، مَلَکهای است که انسان را از سایر موجودات متمایز میکند و به او قدرت درک و فهم حقایق را عطا میبخشد. شیعه محبوب امام صادق (ع) کسی است که از عقل خود برای شناخت مسیر درست و تمييز حق از باطل استفاده میکند و در پرتو نور عقل، قدم در راه سعادت و رستگاری میگذارد.
2. فهم:
فهم، مکمل عقل است و به انسان کمک میکند تا مفاهیم عمیق و دقیق را درک کند و آنها را به درستی به کار ببندد. شیعه مورد نظر امام (ع) کسی است که در کنار عقل، از فهم و درک بالایی نیز برخوردار است و میتواند حقایق را به درستی دریابد و به آنها عمل کند.
3. فقاهت:
فقاهت، علم به احکام شرعی و توانایی استنباط احکام از منابع دینی مانند قرآن و روایات است. شیعه محبوب امام صادق (ع) کسی است که در پرتو فقاهت، به وظایف و تکالیف دینی خود آگاه است و در انجام آنها کوتاهی نمیکند.
4. حلم:
حلم، به معنای بردباری و خویشتنداری در برابر ناملایمات و سختیها است. شیعه مورد نظر امام (ع) کسی است که در برابر مشکلات و چالشها صبر پیشه میکند و با سعه صدر و متانت، از آنها عبور میکند.
5. ادب:
ادب، مجموعهای از رفتارها و گفتارهای نیکوست که زینتبخش انسان در جامعه است. شیعه محبوب امام صادق (ع) کسی است که در همه حال، آراسته به زیور ادب و احترام به دیگران است و در معاشرت با همنوعان خود، اخلاق کریمه را رعایت میکند.
6. مدارا:
مدارا، به معنای صبر و تحمل در برابر افکار و عقاید مخالف است. شیعه مورد نظر امام (ع) کسی است که با دیگران با سعه صدر و گشادهرویی رفتار میکند و در صدد سرکوب عقاید دیگران برنمیآید، حتی اگر با آنها مخالف باشد.
7. صبر:
صبر، به معنای شکیبایی در برابر مشکلات و دشواریها است. شیعه محبوب امام صادق (ع) کسی است که در برابر ناملایمات زندگی شکیبا است و از کوره در نمیرود. او میداند که این دنیا دار ابتلاء است و سختیها و مشکلات جزئی از زندگی هستند.
7. صداقت:
صداقت به معنای راستگویی و پرهیز از دروغ است. شیعه واقعی کسی است که در گفتار و کردار خود صادق است و به هیچ وجه دروغ نمیگوید. او میداند که صداقت از ارکان ایمان است و دروغگویی انسان را از مسیر حق دور میکند.