✅ #روزبرگ_شیعه
بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِیمِ
السَّلاَمُ عَلَى مَهْدِیِّ الْأُمَمِ وَ جَامِعِ الْكَلِم
موضوع امروز: «شکافنده علوم نبوی و معارف علوی ١»
روز چهارشنبه، ١۴٠١/٠۴/١۵
✍️ مناسبت روز: امشب، شب شهادت امام محمد باقر (ع)، خورشید پر فروغ ولایت، و پنجمین اختر سپهر امامت است، لذا ضمن عرض تسلیت و تعزیت، سخن امروز را با سلام و صلوات بر محمد و آل محمد آغاز می‌نمائیم؛
رسول خدا (ص) در طول حیات پربرکت خویش، فرهنگ و تمدن بزرگ اسلامی را پایه‌گذاری نمودند، و پس از ایشان، امامان معصوم (ع)، با توجه به مقتضیات زمان خود، در تبیین و تکوین این فرهنگ انسان‌ساز، نقش تأثیرگذاری ایفاء نموده‌اند؛
دراین میان، امیرالمؤمنین، امام حسن، امام حسین و امام سجاد (ع) در دوران بسیار سختی قرار داشتند و متأسفانه با جهالت و ضلالت، و منع و جعل حدیث، و دشمنی‌های آشکار و پنهان خلفاء و بنی‌امیه مواجه بودند؛ و این غاصبان خلافت به هر طریق ممکن، مانع نشر علوم علوی که بر اساس حدیث نبوی، باب مدینه علم است، می‌شدند؛ با این وجود هر یک از حضرات معصومین (ع) بنا بر مقتضیات زمان خود، تمامی مساعی خویش را در راه تبیین معارف و احکام اسلام ناب محمدی به‌کار بردند؛ چنانچه امیرالمؤمنین (ع) با ربع قرن صبر در زمان خلفاء و سپس ایجاد حکومت علوی و جنگ با ناکثین و قاسطین و مارقین، سنت رسول خدا را احیاء نمودند و سپس امام حسن (ع) با صلح خویش، ریشه‌های نفاق و کفر را به مسلمانان معرفی کرده، و امام حسین (ع) با قیام عاشورا، نهضت و جنبش بزرگی را در جامعه اسلامی ایجاد نمودند و در ادامه این راه امام سجاد (ع) نیز در قالب راز و نیاز و تعالیم معنوی مکتب اهل‌بیت (ع)، این جنبش اسلامی را ادامه دادند؛ تا اینکه پس از این دوران بسیار سخت، بالاخره با افول بنی‌امیه و تقابل بنی‌العباس با آن‌ها بر سر حکومت دنیا، و کمتر شدن فشار و کنترل از سوی حاکمیت، زمینه مساعدی برای رشد فرهنگ و تمدن اسلامی فراهم گردید، لذا حضرت باقرالعلوم (ع) با تلاشی مضاعف و گسترده، نهضتی بزرگ را در زمینه‌های مختلف علمی و معرفتی پایه‌گذاری نمودند، که این جنبش دامنه‌دار به تأسیس دانشگاه بزرگ و برجسته اسلامی در دوران فرزند گرامیشان امام صادق (ع) انجامید؛
البته این موضوع سال‌ها قبل توسط رسول اکرم (ص) پیش‌بینی شده بود و طبق روایت جابر، حضرت با اعطای لقب «باقر»، ایشان را به عنوان شکافنده علوم معرفی نمودند: «یَبقَرالعلم بقْرًا» (بحارالانوار، ج۴۶، ص٢٢٢)
در روایات آمده که حضرت باقرالعلوم (ع) اکثر علوم اسلامی را از آیات قرآن استخراج نموده و می‌فرمودند: «هر مطلبی که می‌گویم، از من بپرسید که در کجای قرآن آمده است تا آیه مربوطه را به شما معرفی نمایم» (اعلام‌الوری، ص١٧۶)
مقام بلند علمی حضرت باقرالعلوم (ع) به گونه‌ای است که دانشمندان بزرگ آن دوران همچون «جابر بن یزید جعفی» که از موثقین راویان و اعاظم ناقلین احادیث است، هرگاه می‌خواست سخنی در باب علم به میان آورد، می‌گفت: «جانشین و حجت الهی و میراث دار دانش نبوی، محمد بن علی (ع) این‌گونه فرموده‌اند... » و به دلیل ناچیز دانستن موقعیت علمی خود در برابر جایگاه عظیم آن امام همام، هرگز از خود نظری به میان نمی‌آورد. (ارشاد شیخ مفید، ج٢، ص١۶٠)
بزرگان اهل سنت نیز حضرت باقرالعلوم (ع) را ستوده‌اند و به جایگاه والا و شخصیت علمی و معنوی امام باقر (ع) اعتراف نموده‌اند؛ چنانچه «شمس‌الدین ذهبی» محدث و مورخ بزرگ اهل سنت در قرن هفتم و هشتم قمری، با اشاره به «علم و عمل»، «سیادت و شرافت»، و «وثاقت و متانت» امام باقر (ع)، ایشان را امام و فقیه و شایسته خلافت دانسته است. [سِیَرُ أعلامِ النُّبَلاء، ج۴، ص۴۰۲؛ و ج۱۳، ص۱۲۰]
همچنین ابن حجر هیتمی، از فقهای بزرگ شافعی می‌نویسد: ابوجعفر محمد باقر، به اندازه‌ای گنج‌های پنهان علوم، حقایق احکام و حکمت‌ها و لطایف را آشکار نموده که جز بر عناصر بی‌بصیرت یا بد نیت، پوشیده نیست و از همین روست که وی را شکافنده علم و برپاکننده پرچم دانش خوانده‌اند. [الصَواعِقُ المُحْرِقَه، ص۲۰۱]
نقش امام باقر (ع) در تبیین و ترویج فرهنگ و تمدن اسلامی تا حدی است که بیشترین آرای فقهی، تفسیری و اخلاقی اسلامی که امروزه در کتب فقهی و حدیثی بر جای مانده، از این امام بزرگوار و فرزند گرامی ایشان، حضرت صادق (ع) است به‌گونه‌ای که راویانی چون «محمد بن مسلم» سی هزار حدیث و «جابر جعفی» هفتاد هزار حدیث از حضرت باقرالعلوم (ع) نقل کرده‌اند. [بحارالانوار، ج۱۱، ص۸۳]
بنابراین می‌بایست امام باقر (ع) را احیاگر علوم الهی و سنت نبوی و مکتب حیات‌بخش اهل‌بیت عصمت و طهارت (ع) دانست.
✍️ این مبحث ادامه دارد...
@astanfatemi