♨️ تأثیرات قیام 19 دی بر روند مبارزه علیه رژیم پهلوی
قیام 19 دی 1356 نقطه آغاز تحولی اساسی و بنیادین در نهضت اسلامی بود. این قیام، با برگزاری چهلمها، نمونهای درخشان از استفاده سیاسی از سنتهای شیعه را به نمایش گذاشت و به پیروزی انقلاب اسلامی و تأسیس نظام جمهوری اسلامی انجامید.
در این 13 ماه، قیام 19 دی نه تنها به سرعت بخشیدن به روند مبارزه کمک کرد، بلکه هویت اصلی انقلاب اسلامی را نیز مشخص کرد. این قیام پیامدهای دیگری نیز داشت که در ادامه به آنها اشاره میشود.
1. سرعت بخشیدن به روند انقلاب اسلامی
قیام 19 دی فرصتی تاریخی برای پایان دادن به رژیم پهلوی فراهم کرد. این قیام به چند دلیل تأثیر شگرفی بر تسریع انقلاب اسلامی داشت:
- شکستن سکوت: قیام، سکوت را در هم شکست.
- بسیج مردم: باعث بسیج عمومی شد.
- افزایش شجاعت: جرات و شجاعت مبارزه علنی را دو چندان کرد.
- تسلسل قیامها: منجر به ایجاد تسلسل قیامها شد.
2. جهت دادن به هویت اصلی انقلاب اسلامی
قیام 19 دی هویت نهضت را بهوضوح اسلامی معرفی کرد. این قیام نشان داد که مردم به هیچ وجه بیاحترامی به مقام مرجعیت و رهبری نهضت را تحمل نمیکنند.
3. وحشت رژیم از انقلاب رو به گسترش اسلامی
محمدرضا پهلوی از مبارزات گروههای سیاسی و فرهنگی واهمهای نداشت، اما وحشت او از نیروهای مذهبی بود که کمتر قابل کنترل بودند. در واقعه 19 دی، حرمت مرجعیت مورد هجوم قرار گرفت و این امر، رژیم را به وحشت انداخت.
4. آشکار شدن دروغین بودن شعارهای حقوق بشر کارتر و فضای باز سیاسی رژیم
سخنان کارتر درباره محمدرضا پهلوی بهعنوان حامی حقوق بشر، به او قوت قلب داد تا سرکوبهای جدیدی را علیه مخالفانش آغاز کند. قیام 19 دی نشان داد که این ادعاها تنها برای اغفال مردم بوده و حقیقتاً هیچ اعتقادی به آزادی و حقوق بشر وجود ندارد.
5. بسط نفوذ و محبوبیت امام خمینی
نفوذ و اقتدار امام خمینی ناشی از مشروعیتهای مختلف بود. او بهعنوان یک رهبر کاریزماتیک، از محبوبیت بالایی برخوردار بود و مبارزات او در نجف و سایر نقاط، زمینهساز قیام 19 دی شد.
6. شکست متحجرین و مروجان نظریه جدایی دین از سیاست
امام خمینی با مروجان جدایی دین از سیاست به مبارزه پرداخت و قیام 19 دی ضربهای مهلک به این جریان وارد کرد. این قیام نشان داد که مردم به رهبری امام نیاز دارند و هرگونه تلاش برای دور کردن او از میدان مبارزه، ناکام خواهد ماند.
7. مردمی و فراگیرتر شدن نهضت اسلامی
قیام 19 دی خود نشاندهنده مردمی بودن نهضت بود و بهطور ویژه، ابعاد و دامنه آن را گسترش داد. این قیام باعث شد تا مردم از نقاط مختلف کشور به یکدیگر بپیوندند و در اعتراضات شرکت کنند.
8. آشکار ساختن ماهیت ضد مردمی رژیم پهلوی
قیام 19 دی نشان داد که رژیم پهلوی ماهیت ضد مردمی دارد. سرکوب خونین مردم، نه تنها موجب رعب و وحشت نشد، بلکه باعث شد تا مردم دیگر شهرها نیز به قیام بپردازند و در برابر رژیم بایستند.
9. قطع امید از احزاب و جمعیتهای سیاسی
پس از قیام 19 دی، مشی مسالمتجویانه برخی از مخالفان رژیم زیر سؤال رفت و مردم بهطور فزایندهای به رهبری امام خمینی توجه کردند. این امر به انزوای گروههای سیاسی منجر شد که در پی خواستههای خود بودند.
10. سازماندهی و برنامهریزیهای نیروهای مذهبی و انقلابی
قیام 19 دی زمینهساز فعالیتهای تازه نیروهای مذهبی برای سازماندهی مخالفتها و برنامهریزیهای زیرکانه بود. این سازماندهی به بسیج عمومی و اتحاد مسلمانان در سراسر کشور کمک کرد و در نهایت به سقوط رژیم پهلوی انجامید.
۱۹ دیماه ۱۳۹۵
قیام مردم قم