🔺کدام عرفان؟ (بخش دوم)
✍️نقد و بررسی کتاب «درمان با عرفان»، نوشته «وین دایر»
↙️مقوله بخشش و گذشت که در اندیشه دایر، معنایی متفاوت دارد. دایر بحث گذشت و بخشش را با تلاش برای بخشش خویشتن (در درجه نخست) مطرح میکند، اما آن را نه به سبب ارتکاب گناهان یا احساس گناه افراد از اعمال بد خویش، بلکه فقط و فقط برای ایجاد آنچه «حس آزادی» میخواند، تشویق مینماید.
👈به عقیده دایر، دایره ارزشهای تحمیلشده از سوی سنتها و ادیان اعتقادی افراد، سخیفتر از آن است که نیازی به مقوله عفو و بخشش را مطرح کند و اساساً افراد نباید خود را به سبب این ارزشهای تحمیلی مورد مؤآخذه قرار داده و احساس گناه کنند، لذا اولین مرحله بخشش را که از قضا مهمترین مرحله هم تلقی میکند، همین بخشش بهظاهر آزادیبخش اعلام میدارد. وی مینویسد: «...افرادی به نام بزرگترها و از ما بهترها [باید] به آنها [مردم] بگویند چه باید بکنند، از چه بپرهیزند...، نسبت به احساسات جنسی خود بیاعتنا باشند، همه فرهنگها و آداب و رسوم متفاوت از خود را مردود شمارند و لعن کنند، هرگز طلاق نگیرند و طلاق ندهند و... . آیا اینها ارزشهای اصیل شماست یا ارزشهای تحمیلشده دیگران؟... در اینجا یکبار دیگر مزخرف بودن و بیمعنی بودن نیاز به عفو نمودار میشود؛ شما نیازی به عفو خویشتن به لحاظ گناهان مرتکبنشده ندارید و چیزی برای عفو وجود ندارد... اگر رفتار شما مغایر با این مقررات قطعی و برگشتناپذیر است، مرتکب عمل غیراخلاقی نشدهاید و تنها مبادرت به عملی کردهاید... با پذیرفتن خود به صورت تمام و کمال، دیگر نیازی به عفو خویشتن ندارید... این شما را آزاد میگذارد و حق تعیین سرنوشت را میدهد.»(1) بدینسان، مآلاً ارزشها و سنتها را زیر سؤال برده و پایبندی بدان را مانع پیشرفت میخواند.
⛔️این پرهیز از حس گناه که دایر آن را نشانه زوال معنویت میخواند، دقیقاً با مبانی اعتقادی ادیان الهی از جمله دین مبین اسلام، در تضاد است. مفاهیمی چون «نفس لوامه» در متون اسلامی، درواقع به مثابه عامل و موتور محرکی است برای بیدار شدن حس معنویتخواهی و بیرون آمدن از منجلاب فساد و اندیشههای پلید و لذا میتوان آن را موهبتی از جانب حقتعالی دانست.
📚پینوشت:
1.دایر، وین، درمان با عرفان، ترجمه جمال هاشمی، تهران: شرکت سهامی انتشار، چ نهم، 1384، صص352-350.
#نقد_عرفان_های_کاذب
#وین_دایر