🛑مفاد صلح نامه امام حسن(علیه‌السلام) با معاویه
🌹امام حسن(ع) هنگامى که جنگ با معاویه را بر خلاف مصالح عالى جامعه اسلامى و حفظ موجودیت اسلام تشخیص داد و ناگزیر صلح و آتش بس را قبول کرد، فوق العاده کوشش نمود تا هدف هاى عالى و مقدس خود را به قدر امکان از رهگذر صلح و به نحو مسالمت آمیز تامین نماید.
♦️گر چه متن پیمان صلح در کتب تاریخ، به طور کامل و به ترتیب، ذکر نشده است، بلکه هر کدام از مورخان به چند ماده از آن اشاره نموده اند، ولى با جمع آورى مواد پراکنده آن از کتب مختلف مى توان صورت تقریباً کاملى از آن ترسیم نمود. با یک نظر کوتاه به موضوعاتى که امام در قرار داد قید نموده و براى تحقق آنها پافشارى مى کرد، مى توان به تدبیر فوق العادهاى که حضرت در مقام مبارزه سیاسى براى گرفتن امتیاز از دشمن به کار برده، پى برد.
♦️اینک مضمون صلحنامه را که در پنج ماده مى توان خلاصه کرد در ادامه می آید:
📍ماده اول: حسن بن على(علیهما السّلام) حکومت و زمامدارى را به معاویه واگذارى مى کند، مشروط به آنکه معاویه طبق دستور قرآن مجید و روش پیامبر صلی الله علیه وآله رفتار کند.
📍ماده دوم: بعد از معاویه، خلافت از آن حسن بن على(ع) خواهد بود و اگر براى او حادثه اى پیش آید حسین بن على(ع) زمام امور مسلمانان را در دست مى گیرد. همچنین معاویه حق ندارد کسى را به جانشینى خود انتخاب کند.
📍ماده سوم: بدعت ناسزا گویى و اهانت نسبت به امیر مومنان(ع) و لعن آن حضرت در حال نماز باید متوقف گردد و از على(ع) جز به نیکى یاد نشود.
📍ماده چهارم: مبلغ پنج میلیون درهم که در بیت المال کوفه موجود است از موضوع تسلیم حکومت به معاویه مستثنا است و باید زیر نظر امام مجتبى(ع) مصرف شود.
همچنین معاویه باید در تعیین مقررى و بذل مال، بنى هاشم را بر بنى امیه ترجیح بدهد. همچنین باید معاویه از خراج «دارابگرد» مبلغ یک میلیون درهم در میان بازماندگان شهداى جنگ جمل و صفین که در رکاب امیر مومنان(ع) کشته شدند، تقسیم کند.(یکی از فلسفه های تشکیل بنیاد شهید در نظام اسلامی همین بند میتواند باشد)
📍ماده پنجم: معاویه تعهد مى کند که تمام مردم، اعم از سکنه شام و عراق و حجاز، از هر نژادى که باشند، از تعقیب و آزار وى در امان باشند و از گذشته آنها صرف نظر کند احدى از آنها را به سبب فعالیت هاى گذشته شان بر ضد حکومت معاویه تحت تعقیب قرار ندهد، و مخصوصاً اهل عراق را به خاطر کینه هاى گذشته آزار نکند.
علاوه بر این معاویه تمام یاران على(ع) را، در هر کجا که هستند امان مى دهد که هیچ یک از آنها را نیازارد و جان و مال و ناموس شیعیان و پیروان على در امان باشند و به هیچ وجه تحت تعقیب قرار نگیرند و کوچکترین ناراحتى براى آنها ایجاد نشود، حق هر کس به وى برسد و اموالى که در دست شیعیان على(ع) است از آنها پس گرفته نشود.
همچنین نباید هیچ گونه خطرى از ناحیه معاویه متوجه حسن بن على(ع) و برادرش حسین بن على(ع) و هیچ کدام از افراد خاندان پیامبر(ص) بشود و نباید در هیچ نقطه اى موجبات خوف و ترس آنها را فراهم سازد.
♦️در پایان پیمان، معاویه اکیدا تعهد کرد تمام مواد آن را محترم شمرده دقیقا به مورد اجرا بگذارد. او خدا را بر این مسئله گواه گرفت، و تمام بزرگان و رجال شام نیز گواهى دادند.
♦️معاویه(لعین بن لعین) این شرایط را پذیرفت و جنگ پایان یافت، امّا آن ملعون خلاف تمام آنها عمل کرد.
#نکته ای که باید توجه داشت این مهم است که این صلح تحمیلی بدلیل نفاق ریشه دار میان اصحاب امام بود که در لشگر تزلزل ایجاد کرده و امام را از اهداف مقدسش دور نمود. لکن امام این صلح را با اتقان و عزت حداکثری رقم زد که یقینا عاشورای حسینی مرهون این صلح عاشورایی است. چرا که اگر خون امام حسین(ع) توانست تا ابد طلعت اسلام را برای همگان هویدا کند بخاطر آن صلح هدفمند و مقتضی امام حسن(ع) بود که زمینه را برای قیام عاشورائی آماده کرد.
امام خامنه ای :
«هرکس حتی خود امیرالمومنین هم اگر به جای امام حسن مجتبی بود و در آن شرایط قرار می گرفت ، ممکن نبود کاری بکند غیر از آن کاری که امام حسن کرد .
امام حسین(ع) جزو مدافعان ایده صلح امام حسن بود. اگر امام حسن(ع) صلح نمی کرد ، تمام ارکان خاندان پیامبر را از بین می بردند و کسی را باقی نمی گذاشتند که حافظ نظام ارزشی اصیل اسلام باشد. همه چیز به کلی از بین می رفت و ذکر اسلام بر می افتاد و نوبت به جریان عاشورا هم نمی رسید.
اگر بنا بود امام مجتبی جنگ با معاویه را ادامه بدهد و به شهادت خاندان پیامبر منتهی بشود، امام حسین هم باید در همین ماجرا کشته می شد، اصحاب برجسته هم باید کشته می شدند. همه باید از بین می رفتند و کسی که بماند و بتواند از فرصت ها استفاده بکند و اسلام را در شکل ارزشی خودش باز هم حفظ کند، دیگر باقی نمی ماند. این حق عظیمی است که امام مجتبی علیه الصلاه و السلام بر بقای اسلام دارد.