سوره بقره (آیه ۱۸۳)
يَآ أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا كُتِبَ عَلَيْكُمُ الصِّيَامُ كَمَا كُتِبَ عَلَى الَّذِينَ مِنْ قَبْلِكُمْ لَعَلَّكُمْ تَتَّقُونَ (١٨٣)
ترجمه آیت الله مکارم شیرازی
ای افرادی كه ایمان آورده‌اید! روزه بر شما نوشته شده، همان‌گونه كه بر كسانی كه قبل از شما بودند نوشته شد؛ تا پرهیزكار شوید.(۱۸۳)
تفسیر نور - حجت الاسلام قرائتی
نكته‌ها:
تقوا، به معنای خویشتن داری از گناه است. بیشتر گناهان، از دو ریشه غضب و شهوت سرچشمه می‌گیرند و روزه، جلوی تندی‌های این دو غریزه را می‌گیرد و لذا سبب كاهش فساد و افزایش تقواست. # كافی، ج 2، ص 18.$
به نظر مفسّران و دانشمندان علوم قرآنی، آیاتی كه با خطاب «یا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا»* شروع شده‌اند، در مدینه نازل شده و جزء آیات مدنی می‌باشند. فرمان روزه نیز همچون دستور جهاد و پرداخت زكات در سال دوّم هجری صادر گردیده است.
آثار و بركات روزه
تقوا و خداترسی، در ظاهر و باطن، مهم‌ترین اثر روزه است. روزه، یگانه عبادت مخفی است. نماز، حج، جهاد، زكات و خمس را مردم می‌بینند، امّا روزه دیدنی نیست. روزه، اراده انسان را تقویت می‌كند. كسی كه یك ماه نان وآب وهمسر خود را كنار گذاشت، می‌تواند نسبت به مال وناموس دیگران خود را كنترل كند. روزه، باعث تقویت عاطفه است. كسی كه یك ماه مزه‌ی گرسنگی را چشید، درد آشنا می‌شود ورنج گرسنگان را احساس ودرك می‌كند. رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمودند: روزه، نصف صبر است. # تفسیر المنار.$ روزه‌ی مردمان عادّی، همان خودداری از نان و آب و همسر است، امّا در روزه خواص علاوه بر اجتناب از مفطرات، اجتناب از گناهان نیز لازم است، و روزه‌ی خاصّ‌الخاص علاوه بر اجتناب از مفطرات و پرهیز از گناهان، خالی بودن دل از غیر خداست. # تفسیر روح‌البیان.$ روزه، انسان را شبیه فرشتگان می‌كند، فرشتگانی كه از خوردن و آشامیدن و شهوت دورند. # صاحب جواهر، نقل از آیةاللَّه جوادی.$
رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمودند: هركس ماه رمضان را برای خدا روزه بدارد، تمام گناهانش بخشیده می‌شود. # تفسیر مراغی.$ چنانكه در حدیث قدسی نیز آمده است كه خداوند می‌فرماید: «الصوم لی و انا اجزی به» روزه برای من است و من آن را پاداش می‌دهم. # تفسیر مراغی.$
اهمیّت روزه به قدری است كه در روایات پاداش بسیاری از عبادات را همچون پاداش روزه دانسته‌اند. # كافی، ج 2، ص 100.$ هرچند كه روزه بر امّت‌های پیشین نیز واجب بوده، ولی روزه‌ی ماه رمضان، مخصوص انبیا بوده است و در امّت اسلامی، روزه رمضان بر همه واجب شده است. # تفسیر نورالثقلین.$
رسول‌خدا صلی الله علیه و آله كه فرمود: برای هر چیز زكاتی است و زكات بدنها، روزه است. # بحار، ج 69، ص 380.$
پیام‌ها:
1- خطابِ زیبا، گامی برای تأثیر گذاری پیام است. «یا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا» در حدیثی از تفسیر مجمع‌البیان می‌خوانیم: لذّت خطاب «یا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا» سختی روزه را آسان می‌كند. اگر والدین بخواهند كه فرزندشان به سخنانشان گوش دهند، باید آنان را زیبا صدا زنند.
2- از شیوه‌های تبلیغ آن است كه دستورات مشكل، آسان جلوه داده شود. این آیه می‌فرماید: فرمان روزه مختص شما مسلمانان نیست، در امّت‌های پیشین نیز این قانون بوده است. و عمل به دستوری كه برای همه امّت‌ها بوده، آسان‌تر از دستوری است كه تنها برای یك گروه باشد. «كَما كُتِبَ عَلَی الَّذِینَ مِنْ قَبْلِكُمْ»
3- قرآن، فلسفه بعضی احكام همچون روزه را بیان داشته است. زیرا اگر مردم نتیجه‌ی كاری را بدانند، در انجام آن نشاط بیشتری از خود نشان می‌دهند. «لَعَلَّكُمْ تَتَّقُونَ»