❇ تفســــــیر ۳. آن گردنکش منحرف هنگامى که خود را در برابر چنین نوشابه اى مى بیند به زحمت جرعه‌جرعه آن را سر مى‌کشد و هرگز حاضر نیست به میل خود آن را بیاشامد؛ بلکه به اجبار در حلق او مى ریزند (یَتَجَرَّعُهُ وَ لاَ یَکَادُ یُسِیغُهُ). ۴. انواع وسایل عذاب و شکنجه و ناراحتى براى او فراهم مى‌گردد و مرگ از هر جا به سراغش مى آید، ولى با این همه نمى میرد تا مجازات زشتى هاى اعمالش را ببیند (وَ یَأْتِیهِ الْمَوْتُ مِنْ کُلِّ مَکَان وَ مَا هُوَ بِمَیِّت). و با اینکه تصوّر مى شد مجازاتى بدتر از اینها که گفته شد نیست، باز اضافه مى کند: و به دنبال آن، عذاب شدیدى است (وَ مِنْ وَرَائِهِ عَذَابٌ غَلِیظٌ). 🌼🌼🌼 به این ترتیب آنچه از شدّت مجازات و کیفر که در فکر آدمى مى گنجد و حتّى آنچه نمى گنجد، در انتظار ستمگران خودخواه و جبّاران عنید و گنهکار است; بسترشان از آتش، نوشابه آنها متعفّن و نفرت آور، مجازات هاى رنگارنگ از هر سو و از هر طرف و در عین حال نمردن بلکه زنده بودن و باز هم چشیدن. امّا هرگز نباید تصوّر کرد که این مجازات‌ها غیر عادلانه است، چون بارها گفته ایم که اینها نتیجه و اثر طبیعى اعمال خود انسان هاست، بلکه تجسّمى است از کارهاى آنان در سراى دیگر که هر عملى به صورت خود مجسّم مى شود. و اگر اعمال و جنایات عدّه اى از جانیان را که در روزگار خود مشاهده کرده ایم یا در تاریخ گذشتگان مطالعه نموده ایم، درست در نظر بگیریم گاهى فکر مى کنیم که این مجازات ها هم براى آنها کم است. (تفسیر نمونه/ ذیل آیه ۱۷ سوره مبارکه ابراهیم) @ayehsobh