🔎📖🔍 🔎📖🔍
✅پرسش:
💢آيا شانس يک واقعيت است،يا يک امر خرافي است؟مثلا فردي که در هيچ قرعه کشي اي برنده نميشود آيا ميتوان گفت که از شانس بد اوست؟
✍️پاسخ:
✅ اصل واژه "شانس"، فرانسوي و به معناي فرصت است.
👈اما در ميان مردم شانس عموماً از رويدادي تعبير مي شود که علت آن معلوم نبوده، لذا وقوع آن رويداد به شانس نسبت داده مي شود. پس اگر مقصود از شانس تحقق پديده اي بدون علت است، بي شک در فلسفه اسلامي و بر اساس دلايل قطعي مردود است. [1]
🔹 اگر چه ما اين علل را نمي شناسيم، ولي اگر پرده از روي علل برداشته شود خواهيم ديد که هيچ چيز اتفاقي وجود ندارد.
🔸خوش شانسي و بدشانسي بيشتر از آنچه معلول علت هاي ناشناخته باشد، دستاورد تفکر و انديشه هر شخص درباره خويشتن است و کسي که به هر دليل خود را بدشانس مي داند، طبيعتا عملي متناسب با آن بروز مي دهد.
🔻البته، گاهي در ميان مردم، شانس به مقدرات الاهي اطلاق مي گردد؛ مثلاً به کسي که وضع مالي خوبي دارد و معمولاً در کارهاي اقتصادي سود مي کند مي گويند خوش شانس است.
✍️براي تحليل اين مطلب بايد با نگاهي گسترده تر به عوامل پديده ها نگريست و علاوه بر فعاليت هاي ظاهري شخص به شرايط روحي و معنوي فرد و حتي تأثير نسل هاي گذشته و تأثير دعا و نفرين ديگران در زندگي فرد و ديگر عوامل آشکار و پنهان در همواري يا ناهمواري زندگي توجه نمود، اگر منظور از شانس اين معنا باشد، ريشه در روايات و آيات دارد و از نظر دين اين مسئله قابل قبول است. [2]
☘️خداوند مي فرمايد: "خداوند بعضى از شما را بر بعضى ديگر از نظر روزى برترى داد ...". [3]
🍃امام علي (ع) مي فرمايد: "خداوند روزي ها را مقدر فرمود و آنها را زياد و کم به صورت عادلانه تقسيم نمود، تا از اين طريق سپاس گذاري و شکيبايي توانگر و تهي دست را به آزمايش گذارد". [4]
✍️حال اگر شانس را به معناي منفي آن؛ يعني بدون علت بودن حادثه ها گرفتيم مي توان گفت: بعضي از علل روي آوردن مردم به استفاده از اين گونه واژه ها از اين قرار است:
1.📌 وجود بي عدالتي هاي اجتماعي و ظلم و عدم تناسب بين استحقاق و مناصب و مواهب. مردم وقتي اين موارد را مي بينند که داراي علل غير واقعي است، همه را مربوط به شانس مي دانند.
2. و📌جود روحيه راحت طلبي در ميان جامعه و توجيه بهره مندي افراد خاص به شانس و اقبال، عده اي که کمتر به فکر تلاش و سعي در رسيدن به اهدافشان هستند و خواستار زود نتيجه دادن اعمالشان هستند، وقتي که مي بينند به زودي به بهره اي نمي رسند، بهره مندي ديگران را از مواهب و مناصب با انتساب به شانس و اقبال توجيه مي کنند.
3.📌 تبليغات حکومت هاي جبار نيز در رواج اين تفکر در ميان مردم نقش دارد، آنان با اين گونه توجيهات مي خواهند به حکومت رسيدن خود و استمرار آن را به سرنوشت و شانس خود گره بزنند تا جلوي اعتراضات و شورش هاي مردمي را بگيرند. [5]
♻️اما در منطق قرآن تلاش و کوشش انسان براي رسيدن به آمال و نعمت هاي الاهي و مادي داراي جايگاه ويژه اي است.
🔅خداوند مي فرمايد: "براستي خداوند سرنوشت قوم و ملتي را تغيير نمي دهد، تا آن که آنان آنچه در ضميرشان هست تغيير دهند". [6]
🔹اما تفاوت فاحش انسان ها در بهره مندي از اين مواهب بستگي به توفيق خداوند، استعدادهاي متفاوت، زمينه هاي روحي و اجتماعي متفاوت در افراد و ديگر عوامل مؤثر دارد.
✍️البته، چنين نيست که هر کس که بهره اي از بهره هاي دنيوي داشته باشد، به خاطر استحقاق او و يا سعي و تلاش و يا به خاطر توفيق خداوند باشد، بلکه ممکن است چه بسا با ظلم و بي عدالتي به دست آمده باشد که از نظر دين ناپسند و مردود است.
📚پی نوشت:
[1] مطهري، مرتضي، بيست گفتار، ص 80 – 83.
[2] براي آگاهي بيشتر، نک: نقش انسان در بدست آوردن روزي، سؤال 109 (سايت: 967).
[3] نحل، 71: "و الله فضل بعضکم علي بعضٍ في الرزق".
[4] نهج البلاغه، خ 91.
[5] مطهري، مرتضي، حماسه حسيني، ج 1، ص 362.
[6] رعد، 11؛ نک: ترجمه الميزان، ج 11، ص 427 – 426.
📎
#اعتقادی
🌐منبع:مرکز ملی پاسخگویی به سوالات دینی
🔴پایگاه اطلاع رسانی بلاغ
🆔
@balagh_ir