⬆️ ?نکات تفسیری ۱-صبر، رمز پیروزی بعداز ظهور هر مکتب و دین جدید، انواع مشکلات و مخالفت های دشمنان برای مقابله با آن شروع می شود، سیل تهمت ها و افتراها راه می افتد و آزار و اذیت ها به اوج خود می رسد. دین اسلام و وجود مقدس پیامبر رحمت، از این قاعده مستثناء نبودند و هر روز مشکلات و سختی هایی بسیاری گریبانگیرشان می شد ، مخالفت ها و توطئه ها روز به روز بیشتر می گردید. اولین سفارش خداوند متعال به پیامبر برای پیروز شدن بر مشکلات، توصیه به صبر است . صبر و مشتقات آن در قرآن بیش از صد مرتبه ذکر شده است در آیات بسیاری ، خداوند پیامبر و پیامبران آسمانی را دعوت به صبر نموده است زیرا اگر صبر نباشد تحمل این همه مشکلات مقدور نخواهد بود . با تحمل صبر و مشقت ها است که میوه شیرین پیروزی به ثمر می نشیند ، لذا خداوند می فرماید: « پس در برابر حکم پروردگارت صبر پیشه کن » چرا که تبلیغ دین خدا و اجرای تعالیم قرآن مستلزم صبر و شکیبائی است. ۲-عدم سازش با گناهکاران دستور دوم خداوند به پیامبر ص ، بعد از صبر ، اطاعت نکردن از گناهکاران و کفر پیشگان است ، چرا که آن ها بعد از تلاش برای مبارزه با پیامبر و مکتب اسلام و ناکامی هایشان سعی خواهند نمود با تطمیع و سازش با رهبران، در این دین نفوذ کرده و بر اراده پیامبر ص تأثیر بگذارندتا پیامبر را از مواضع مستحکم خود بازگردانند و در نتیجه مسلمانان رااز اسلام بازدارند و تحت نفوذ خود قرار دهند. لذا قرآن کریم با خطاب مستقیم به پیامبر مسلمانان را نیز از پیروی آن ها باز می دارد. ۳-ذکر نام پروردگار « ذکر» یعنی یادآوری و یاد کردن در این آیه بعد از فرمان به صبر و عدم پیروی از کافران، به پیامبر توصیه می کند که مدام به یاد پروردگار باشد، زیرا یاد پروردگار موجب تقویت قلوب و فزونی ایمان انسان است. شبیه این دستور به حضرت موسی و هارون نیز هنگامی که آن ها را به سوی فرعون می فرستد داده می شود. (اذهب انت و اخوک بایاتی ولا تینا فی ذکری) « تو و برادرت با آیات من بروید و در یاد من کوتاهی نکنید» یاد خدا هم چون دژ محکمی، انسان را از حملات شیاطین محافظت می نماید همان گونه که قرآن، احوال مومنین واقعی را این چنین بیان می کند: « آن ها کسانی هستند که ایمان آورده اند و دلهایشان به یاد خدا مطمئن و آرام است. آگاه باشید که تنها به یاد خدا دل ها آرامش می یابد. » اعراض از یاد خدا ، باعث می شود انسان در مضیقه و تنگنا قرار بگیرد : « و هر کس از یاد من روی گردان شود زندگی سخت و تنگی خواهد داشت ....» و شیاطین همنشین او خواهند بود: « و هر کس از یاد خدا روی گردان شود شیطان را به سراغ او می فرستیم پس همواره قرین او است» ۴-مقصود از « بکره» و « اصیلا» چیست؟ برخی از مفسران منظور از ذکر صبحگاه و شبانگاه را نماز صبح و عصر دانسته اند ولی ظاهرا مراد از ذکر توجه و یاد خداوند است و تکیه بر صبحگاه و شبانگاه بیانگر لزوم توجه شبانه روزی به ذات مقدس پروردگار است . نماز هم مصداقی از این ذکر است همان گونه که به حضرت موسی خطاب می کند: و نماز را برای یاد من به پا دار و می فرماید: ای کسانی که ایمان آورده اید ! در حال مستی به نماز نزدیک نشوید ، تا بدانید چه می گوئید ... پس اگر نمازگزار نفهمد چه می گوید و توجه به نماز نداشته باشد ، نماز مصداق ذکر نخواهد بود. ۵-ذکر « اسم رب» چرا فرمود: « اذکر اسم ربک» و نفرمود« اذکر ربک»؟ با توجه به این نکته که در قرآن همواره ذکر اسم رب را به پیامبر توصیه می فرماید: به این نکته پی می بریم که ذکر « نام رب» موضوعیت دارد در آیه دیگر می فرماید: « ولله الاسماء الحسنی فادعوه بها » و برای خدا ، نام های نیک است ، خدا را به آن نام ها بخوانید. یکی از علل ذکر نام پروردگار این است که ما انسان ها بدون « اسم» راه به جایی نمی بریم و معرفت پدیده ها و حقایق هستی برای انسان بدون اسم میسر نیست. البته باید توجه داشت که منظور از یاد نام ، تنها لفظ نیست بلکه ذکر نام پروردگار با توجه به مسمای آن است ؛ چرا که یاد لفظی مقدمه یاد قلبی است و ذکر قلبی روح و جان انسان را صفا می دهد و نهال ایمان را آبیاری می کند و دل را آبادانی می بخشد . 📢پیام ها ۱-نزول قرآن بر پیامبر ، مستلزم صبر و شکیبائی است تا آن درخت پربرکت به ثمر بنشیند (فاصبرلحکم ربک) (با توجه به این که « فاء» در آیه « فاصبر» برای تفریع است و در آیه قبل فرمود: انا نزلنا علیک القرآن ) ۲-برای موفق شدن و رسیدن به کمال، برای احکام الهی باید صبر نمود (فاصبر لحکم ربک ...) ۳-فرامین قرآن و احکام الهی در راستای تربیت انسان است (فاصبر لحکم ربک) ۴-خطر نفوذ و تأثیرگذاری گروههای گناه پیشه و ناسپاس در رهبران جامعه ایمانی ، خطری جدی است (ولا تطع منهم اثما او کفورا) ۵-ضعف روح صبر و شکیبائی ، از موجبات عدول از مواضع دینی و تسلیم و سازش در برابر خواسته های گناه پیشگان و بیگانگان کافر است