بسم الله 🔵تاثیر نماز بر کنش سیاسی حاکمان صَلِّ الصَّلَاةَ لِوَقْتِهَا الْمُؤَقَّتِ لَهَا وَ لَا تُعَجِّلْ وَقْتَهَا لِفَرَاغٍ وَ لَا تُؤَخِّرْهَا عَنْ وَقْتِهَا لِاشْتِغَالٍ وَ اعْلَمْ أَنَّ كُلَّ شَيْ‏ءٍ مِنْ عَمَلِكَ تَبَعٌ لِصَلَاتِك‏. نهج البلاغه در جمله «وَ اعْلَمْ أَنَّ كُلَّ شَيْ‏ءٍ مِنْ عَمَلِكَ تَبَعٌ لِصَلَاتِك‏» منظور از عمل چیست؟ شارحان و مترجمان نهج البلاغه کلمه "عمل" را در اینجا بر عمل شخصی هر کس حمل کرده و این معنا را برداشت کرده‌اند که: اعمال شخصی هر کس تحت تاثیر نماز او است. ولی به نظر می‌رسد که این، همه‌ی معنای این جمله نباشد! برای فهم دقیق این جمله دو مقدمه لازم است: 🔸مقدمه اول: معنای کلمه عمل کلمه «عامل» به معنای "کسی که متولی یک عملی است" به کار می‌رود(ن ک: شمس العلوم). والیان حکومتی و کارگزاران جمع‌آوری زکات را از همین جهت، «عامل» می‌نامند. کلمه «عمل» نیز به صورت مشترک معنوی، هم عمل شخصی را شامل می‌شود و هم مسئولیت سیاسی و حکومتی را. مثلاً امیرالمؤمنین علیه‌السلام در نامه به اشعث می‌نویسد: «إِنَّ "عَمَلَكَ" لَيْسَ لَكَ بِطُعْمَةٍ وَ لَكِنَّهُ فِي عُنُقِكَ أَمَانَةٌ»! در این عبارت امام، کلمه عمل به معنای مسئولیت و پست سیاسی به کار رفته است. 🔹مقدمه دوم: سیاق برخی از نامه‌های امام علی ع مانند نامه 31 (معروف به نامه به امام حسن ع) مخاطب خاص ندارد و مشتمل بر توصیه‌های ارزشمند اخلاقی برای همه افراد است اما برخی از نامه‌ها مانند نامه 53 (عهدنامه مالک اشتر) برای کارگزاران حکومتی نوشته شده و در حال تبیین وظایف حاکم و اخلاق حکمرانی است. نامه 27 نیز نامه‌ی امام به والی مصر (محمد بن ابی‌بکر) است و همه جمله‌های قبل و بعد از جمله‌ی «كُلَّ شَيْ‏ءٍ مِنْ عَمَلِكَ تَبَعٌ لِصَلَاتِك‏» توصیه‌های امام به یک کارگزار سیاسی است. بنابراین در اینجا نیز باید مراد از کلمه «عمل»، عمل سیاسی و کنش حکمرانی باشد یا دست کم باید مراد امام، معنای عامی باشد که عمل سیاسی و کنش حکمرانی را نیز شامل بشود. راستی تأثیر حاکمان بر عمل سیاسی و اجرای وظایف حکومتی آنها چیست؟ َ ،شماره 144 https://eitaa.com/banahjolbalaghe