🔶 نمادگرایی در روایات آخرالزمانی-قسمت5 🔸 نقد نمادگرایی در روایات آخرالزمانی ✍🏾 جعفر نکونام 2 مهر 1403 🔻یادداشت حاضر در پاسخ به این سؤال است که آیا حمل احادیث آخرالزمانی بر مجاز کلامی جایز است؟ 🔻در یادداشتی گفته شد که مجاز کلامی، هم بی‌دلیل است و هم لوازم باطل دارد. اینک نیز همین سخن با تقریری دیگر است. 1️⃣ بی‌دلیل بودن حمل متون دینی بر مجاز کلامی ♦️حمل متون دینی نظیر احادیث سیف بر مجاز کلامی هیچ دلیلی ندارد، جز این که ظاهر متون دینی با پیش‌فرض‌های کلامی سازگاری ندارد. این در حالی است که دلالت متون دینی از طریق مراجعه به عرف اهل زبان دانسته می‌شود؛ نه از طریق مراجعه به پیش‌فرض‌های کلامی. ♦️متون دینی هرگز بر معنایی که متکلمان معاصر شیعه ادعا می‌کنند، دلالت ندارد؛ چون هرگز مخاطبان احادیث ائمه در وقت صدور به دلالتی که متکلمان معاصر شیعه ادعا می‌کنند، هدایت نمی‌شدند و چنان معنایی را درک نمی‌کردند. ♦️برای مثال، احادیثی که علمای شیعه شاهد آوردند، بر این که سیف در آنها به معنای مطلق قدرت نظامی دلالت دارد، هرگز مخاطبان این احادیث به چنین معنایی رهنمون نمی‌شدند؛ زیرا: 🔺اولاً، هرگز ثابت نیست که سیف در آنها به معنای حقیقی نبوده باشد. برای مثال به این دو حدیث بنگرید: ▫️«الجنّة تحت ظلال السّیوف»؛ (بهشت در سایۀ شمشیرهاست). ▫️«السّیوف مقالید الجنّة»؛ (شمشیرها کلیدهاى بهشتند!) تردیدی نیست که سیوف (جمع سیف) در وقت صدور این احادیث به همان معنای حقیقی‌اشان به کار می‌رفته است. نهایت چیزی که می‌توان گفت، این است که واژۀ سیوف در این احادیث از باب غلبه شامل نیزه و خنجر و زره و نظایر آن هم می‌شد؛ اما هرگز شامل تفنگ و توپ و تانک و موشک نمی‌شد؛ چون الفاظ زبان به همان مصادیقی انصراف پیدا می‌کند که در زمان صدور کلام وجود دارند؛ نه آنهایی که بعد پدید می‌آیند. 🔺ثانیاً، هرگز این احادیث مربوط به قیام قائم آل محمد نیست تا به موجب آن گفته شود، چون قیام ایشان در آینده خواهد بود، شامل سلاح‌های مدرن بشری هم خواهد شد. این احادیث ناظر به جنگ‌هایی است که در همان عصر صدور این احادیث رخ می‌داده و لذا سیوف نهایتاً بر تمام سلاح‌های قدیمی قابل اطلاق بوده است؛ نه سلاح‌هایی که در آن زمان هنوز تولید نشده بود. 🔺 ثالثاً، احادیث سیف حدود هزار سال بر معنای حقیقی دلالت داشته‌اند و شیعیان با تکیه بر معنای حقیقی واژۀ سیف به تهیۀ شمشیر و آویزان کردن آن به دیوار خانه مبادرت می‌کردند تا هرگاه قائم آل محمد قیام فرمود، در رکابش شمشیر بزنند. حال محل سؤال است که آیا متکلمان شیعه مجازند، این احادیث را از معنای حقیقی خارج و بر معنای خود ساختۀ خویش حمل نمایند؟ ♦️البته هیچ اشکالی نداشت، از وقتی که سلاح‌های مدرن بشری تولید شد و دیگر سلاح‌های قدیمی مثل شمشیر در جنگ‌ها به کار گرفته نمی‌شد، متکلمان شیعه واژۀ سیف را در کلام خودشان، منتها با قرینۀ صارفه به معنای مطلق قدرت نظامی بگیرند؛ اما چگونه آنان حق دارند، احادیثی را که از ائمۀ شیعه در حدود هزار سال قبل صادر شده و تمام شیعیان طی این هزار سال، واژۀ سیف را در این احادیث به معنای حقیقی‌اش می‌‌گرفتند و طبق همین معنای حقیقی‌اش خود را برای قیام قائم آل محمد(ص) آماده می‌کردند، از معنای حقیقی خارج و به معنای خود ساختۀ خویش حمل کنند؟ ♦️تردیدی نیست که متکلمان شیعه مالک سخن خودشان هستند و در سخن خودشان می‌توانند واژۀ سیف را به معنای دلخواه خود یعنی مطلق قدرت نظامی به کار بگیرند؛ اما هرگز مالک احادیث ائمه نیستند تا آنها را به چنان معنایی حمل کنند. 2️⃣ لوازم باطل حمل بر مجاز کلامی ♦️حمل متون دینی از جمله احادیث سیف بر مجاز کلامی لوازم باطلی دارد: 🔺اولاً، حمل متون دینی بر مجاز کلامی به واقع تحریف معنوی آن متون دانسته می‌شود؛ اما آیا تحریف معنوی آن متون رواست؟ 🔺ثانیاً، حمل متون دینی بر مجاز کلامی به واقع نوعی دین‌سازی است؛ اما آیا متکلمان مجازند دین‌سازی کنند؟ آنگاه آیا مخالفان شیعه حق ندارند، به شیعه اتهام بزنند که مذهب شیعه برساختۀ علمای شیعه است و آنان هر طوری که عقلشان حکم کند، مذهبشان را شکل می‌دهند و بعد آن را به خدا و پیغمبر و امام منسوب می‌سازند؟ 🔺ثالثاً، حمل متون دینی بر مجاز کلامی باعث از حجیت افتادن متون دینی می‌شود؛ چون از رهگذر حمل متون دینی بر مجاز کلامی، متون دینی بسان مومی در دستان متکلمان خواهد شد که آنان هرگونه که تمایل داشتند، برای متون دینی معناسازی کنند. 🔺رابعاً، با حمل متون دینی بر مجاز کلامی، هیچ ثبات دلالی برای متون دینی باقی نخواهد ماند؛ چون در حمل متون دینی بر مجاز کلامی، معنای متون دینی تابع پیش‌فرض‌هایی خواهد شد که در گذر تاریخ و به اقتضای تحول علوم بشری از سوی متکلمان تولید می‌شوند. 🔸یادداشت‌های مرتبط با انگارۀ حکومت آخرالزمانی https://t.me/dineaqlani