🟡 سفری برای جغرافیای سیاسی فردا
▫️۱۲ سال پیش بود که به عنوان نخست وزیر ترکیه به عراق سفر کرد و این بار به عنوان رئیس جمهور برای توافقاتی مهم عازم عراق شد. توافقاتی که میتواند برای ترکیه دستاوردهای سیاسی، امنیتی و اقتصادی مهمی را داشته باشد. در فوریه سال جاری (بهمن ۱۴۰۲) اردوغان به مصر نیز سفر کرده بود که آنهم پس از ۱۲ سال بود.
▫️پیشتر هم اشاره شد که مصر کشوری است دارای کانال سوئز که پیونددهنده دریاهای مدیترانه و سرخ است و برای ترکیه ای که از غرب و جنوب به دریای مدیترانه راه دارد میتواند فرصت خوبی برای تجارت دریایی با کشورهای عربی حوزه خلیج فارس باشد.
▫️سوای از اینکه این سفرها چه دستاوردهایی را می تواند برای کشورش داشته باشد به نظر می‌رسد که اردوغان برای حل بحران‌های اقتصادی کشور خود تن به آن داده است که علت آن را باید در گذشته جستجو نمود.
▫️ترکیه بین سال‌های ۲۰۱۹ تا ۲۰۲۰ م تنش‌های جدی را با یونان، جمهوری قبرس و اتحادیه اروپا داشته است.
▫️اختلاف بر سر مرزهای دریایی و مسئله انرژی در مدیترانه شرقی و نیز عدم تحقق عضویت در اتحادیه اروپا مزید بر علت شد که ترکیه را واداشت تا با کشورهای منطقه و غرب آسیا ارتباط و تعاملات بیشتری داشته باشد.
👈 اما نکته مهمی که در سفر اخیر اردوغان به عراق باید به آن توجه داشت امضای تفاهم نامه برای تکمیل پروژه «جاده توسعه» می باشد که بصورت چهارجانبه با همکاری کشورهای عراق، ترکیه، قطر و امارات صورت میگیرد و این جاده، خلیج فارس را از طریق ترکیه به اروپا متصل می کند و در سال ۲٠۲۸ م تکمیل خواهد شد. پروژه ای که در آینده می تواند باعث شود اهمیت ژئوپلیتیکی ایران کاهش یابد و ممکن است دیگر ایران امروز، ایران کریدورمحور فردا نباشد!
▫️بر اساس پیش بینی ها ۱۷ میلیارد دلار برای تکمیل این پروژه هزینه خواهد شد.
▫️ابتکار اتصال خلیج فارس به اروپا از طریق بندر فاو ( که بر اساس پیش بینی ها یکی از بزرگ ترین بنادر دنیا خواهد شد) و اتصال بندر فاو با ۱۲۰۰ کیلومتر به خط ریلی ترکیه مهم ترین گام در شرایط جدید غرب آسیاست،موضوعی که طبیعتاً می تواند با استقبال چینی ها و هندی ها نیز روبه رو شود.
▫️از طرف دیگر مسیر ترانزیتی انتقال گاز از کشورهای قزاقستان، آذربایجان، گرجستان و جیهان ترکیه و سرآخر اروپا بدون نیاز به جغرافیای ایران در حال تکمیل شدن است.
▫️اردوغان دریافته است که تنها راه خروج کشورش از بحران اقتصادی کنار گذاشتن اختلافات و تحکیم روابط با همسایگان از جمله کشورهای عربی و حوزه خلیج فارس و استفاده حداکثری از موقعیت ژئوپلیتیکی کشورش می باشد که ممکن است در آینده این سلسله سفرهای منطقه ای وی افزایش یابد.
▫️از سوی دیگر ایران نیز باید در این رقابت ژئوپلیتیکی در تکمیل راهگذر شمال به جنوب به همراه کشورهای درگیر آن یعنی هند و روسیه فعال‌تر عمل نماید تا این پروژه که شبه قاره هند را به اروپا متصل می نماید زودتر به سرانجام برساند تا در آینده از لحاظ ترانزیت بین المللی دچار انزوا نشویم و از قافله عقب نمانیم.
▫️ضمن اینکه راهگذر شرق به غرب موسوم به جاده ابریشم که خواستگاه یکی از قدرتهای اقتصادی دنیا یعنی چین می باشد را نیز نباید فراموش نمود.
✍ محسن صیاد قنبری