انسان در حال گريه و رقّت و هيجان، بيش از هر حالت ديگر خود را به محبوبي که براي او مي گريد نزديک ميبيند. به تعبير شهيد مطهري «گريه بر شهيد، شرکت در حماسه او و هماهنگي با روح وي و موافقت با نشاط و حرکت او است».(2)
از طرف ديگر نيز شهادت شهيد براي کساني که او را از دست داده و از فيض وجود او محروم مانده اند ، تأثر انگيز است. در واقع اين گريه بر خود ما است و نه بر شهيد.
عزاداري و سوگواري براي سالار شهيدان از جهات ديگر نيز قابل توجه وشايسته است که به شرح آنها مي پردازيم:
أ) تولي و تبري :
در تولي دوستي پيامبر و خاندانش و در تبري دشمني با دشمنان پيامبر و خاندانش قرار دارد. عزاداري، نيز لعن و نفرين بر قاتلان ، اداي تکليف تولي و تبري است که از فروع دين و تکاليف شيعه است. اشک ريختن، نوعي بيعت و امضا کردن پيمان و قرارداد دوستي با سيد الشّهدا، نيز ابراز انزجار و تنفّر از قاتلان حضرت است. هم چنين نشانه پيوند قلبي با اهل بيت و سيدالشّهدا(ع) است.
ب) رشد فردي، اجتماعي و فرهنگي
از جمله اثار عزاداري براي سرور شهيدان اين است که وسيلهاي ميباشد براي رشد و شکوفايي، چرا که هر عزاداري پيش از آن که در ماتم اهلبيت به سوگ بنشيند،ميبايست نسبت به مصيبت ديدگان شناخت و معرفت داشته باشد. در مجالس عزاداري که در آنها از زندگاني و اهداف اهلبیت ع ياد ميشود، به عزادار، شناخت ميدهد. شناخت در فرد تأثير ميگذارد و موجب ميشود به امام عشق بورزد و او را الگوي خود قرار دهد. بر اين اساس عزاداري براي اهلبيت و به ويژه سيد شهيدان و يارانش در شکوفايي فرد تأثير ميگذارد و در او تغيير دروني ايجاد ميکند. تغيير دروني و تأثير گذاري مثبت، در اجتماع نمود پيدا ميکند و باعث رشد جامعه ميگردد.
بنابراين ميتوان ادعا کرد: يکي از فوايد عزاداري، ساختن جامعه براساس الگوهاي ارائه شده از سوي امامان است. آنان با شرکت در مراسم (هم در بُعد شناختي و هم در بُعد عاطفي) به اهل بيت پيامبر وابسته ميگردند؛ بدين وسيله فرهنگ اهل بيت و مذهب شيعه با شناخت و عاطفه به نسل جديد منتقل ميگردد، که بهترين راه براي حيات فرهنگي مکتب اهل بيت به شمار ميآيد.
ج) زنده نگه داشتن و ترويج دائمي مکتب:
زنده داشتن نهضت عاشورا موجب زنده نگه داشتن و ترويج دائمي مکتب قيام و انقلاب در برابر طاغوتها و تربيت کننده و پرورش دهنده روح حماسه و ايثار است. گريه در فرهنگ عاشورائيان سلاح هميشه برّاني است که فرياد اعتراض به ستمگران را دارد. اشک زبان دل است و گريه فرياد مظلوميت. رسالت اشک پاسداري از خون شهيد است.
پي نوشتها:
1. شهيد مرتضي مطهري ، شهيد (ضميمه قيام و انقلاب مهدي) ص 117- 118 .
2. مرتضي مطهري، شهيد (ضميمه قيام و انقلاب مهدي) ص 124.
https://eitaa.com/joinchat/3397320738C0c4c71fad0