🌀برای تبلیغ دین از عقیده شروع نکنیم، از نیاز انسان شروع کنیم ➖خطرات سخنان جذاب بدون اولویت‌دار ➖ 4 تلقی غلط از دین که باید در ذهن مخاطب اصلاح شود 👈 ششمین جلسه درس «دانش تبلیغ دین» مبحث «اصول و مبانی تبلیغ» در مدرسه علمیۀ امام کاظمعلیه السلام قم: 🔻علیرضا پناهیان در ابتدای جلسه با اشاره به سخن رهبر انقلاب پیرامون ضعف ما در تبلیغات دینی گفت: «بخش عمده‌ای از این ضعف در تبلیغات مربوط به ادبیات رایج دینی در حوزه و ضعف در محتوای تبلیغ است.» 🔻وی همچنین سرگرم کننده سخن گفتن، زیبا و جذاب گفتگو کردن را، موجب برطرف شدن ضعف ما در تبلیغات ندانست و با گوشزد کردن خطرات جذاب سخن گفتن با قدرت و مهارت سخنوری، گفت: «اگر مبلغی حرف درست نزد، و درست‌ترین حرف را با اولویت نزند، و اتفاقاً جذاب صحبت کند، او در واقع خطرش و خطایش بیشتر است از کسی که بلد نیست جذاب صحبت بکند اما حرف درست می‌زند.» 🔻وی، یکی از پایگاه‌های ضعف در تبلیغات دین را تلقی ناصحیح مردم از دین بیان کرد و گفت: «تلقّی عمومی مردم از دین چهار ویژگی پیدا کرده است که هر چهار ویژگی نشان می‌دهد تلقّی مردم از دین صحیح نمی‌باشد.» 🔻مدیر مرکز تخصصی تبلیغ دارالحکمة، اولین تلقی غلط از دین را، تلقی و برداشت عقیدتی صِرف یا مبالغه آمیز از دین عنوان کرد و گفت: «اگر دین را صرفاً بخواهیم یک امر عقیدتی تلقی کنیم، مردم در ارتباط با دین اینگونه می‌توانند موضع بگیرند: «خب من عقیده‌ام این نیست.» یا فکر می‌کنند تمام کسانی که بی‌دینی می‌کنند مشکل عقیدتی دارند و مبلّغین هم ممکن است تصور کنند با مباحث کلامی به ویژه کلام سنتی می‌توانند دین و ایمان مردم را درست کنند.» 🔻وی راه درست تبلیغ و تلقی درست از دین را اینگونه مطرح کرد: «اگر ما نخواهیم تلقی مبالغه‌آمیز عقیدتی از دین داشته باشیم، باید نیاز فرد و نیاز جامعه و اضطرارشان را به دین برایشان تبیین کنیم. اینجا شما دیگر از مباحث عقیدتی رایج برای تبیین دین که از اثبات مبدأ و معاد شروع می‌شود آغاز نمی‌کنید، بلکه از بحث انسان‌شناسانه و جامعه‌شناسانه شروع به تبیین دین می‌کنید.» 🔻 پناهیان ضرورت تبیین نیاز انسان به وجود خدا را بیشتر از اثبات وجود خدا دانست و گفت: «اگر شما نیاز به وجود خدا را تبیین کنید او خودش خدا را پیدا می‌کند. شما نیاز به اثبات امامت و ولایت و حتی نبوّت هم ندارید. اگر اضطرار جامعۀ بشری به امر امامت را با توجه به شیوۀ عمل امام، با توجه به کارکرد امام برای مردم جا بیندازید، او خودش امام و پیغمبر را پیدا خواهد کرد.» 🔻 این استاد دانشگاه و حوزه، برخورد صرف کلامی و عقیدتی با تاریخ امیرالمومنین را مورد چالش جدی قرار داد و گفت: «در مورد امیرالمؤمنین علیعلیه السلام اینقدر نگوییم مردم چون عقیده به ولایت امیرالمؤمنین نداشتند مشکلات پیش آمد. خب چگونه مردم، حرف معاویه را خوب گوش می‌کردند؟ معاویه این مشکلات را نداشت، مگر مردم به ولایت معاویه عقیده داشتند؟» بله اگر ولایتمداری حقیقی پیدا شود میتواند همه مشکلات را حل کند. ولی آن شیوه مدیریت حضرت بود که موجب شد دشمنان سوء استفاده کنند و دوستان کم بیاورند. 🔻مدرس حوزه علمیۀ قم، دومین تلقی اشتباه از دین را، اخلاقی برداشتن کردن زیادی از دین عنوان کرد و گفت: «وقتی اخلاق به معنای ارزش‌ها و اعتباریات معنا شود، برای خیلی‌ها یک امر غیر ضروری جلوه می‌کند. وقتی که شما گفتی احترام به پدر و مادر، یک گزارۀ اخلاقی است؛ مخاطب ممکن است ضرورت و نیاز به رعایت اخلاق را درک نکند اما وقتی که اثر وضعی و عینی برای احترام به پدر و مادر را برای زندگی اجتماعی و خانوادگی بیان کنید. مخاطب اضطرار خودش را به احترام به پدر و مادر بهتر درک می‌کند.» 🔻وی در ادامه، سومین تلقی اشتباه از دین را تلقی عاشقانه و عاطفیِ صرف از دین برشمرد و گفت:«چرا در غالب سخنان ما جهنم و بهشت نیست؟ چون تلقّی عاشقانه از دین غلبه دارد؛ و فکر می‌کنیم اگر اینگونه مردم را دعوت کنیم بهتر است.» 🔻پناهیان به آسیب‌های تلقی‌های غلط و مبالغه‌آمیز از دین اشاره کرد و گفت:«من نمی‌گویم در تبلیغ، عقیده حذف شود، نمی‌گویم اخلاق و عشق و محبت در تبلیغ دین حذف بشود. اما اگر این نوع تبلیغ غلبه پیدا کند، اوّلین اثرش این است که دین، امری غیر ضروری جلوه می‌کند. عده‌ای به آن بی‌اعتنا می‌شوند، عده‌ای هم به‌خاطر برخورداری از دین مغرور می‌شوند.» 🔺وی، چهارمین تلقی غلط از دین را تلقی صرف احکامی و تکلیفی از دین بیان نمود و گفت: «اگرچه در دین دستوراتی دارد و شما باید دستورات را اطاعت کنی. اما این گوش‌دادن فرمان، تمام هدف دین نیست. بلکه هدف والاتر دین، رسیدن به بصیرت و قدرت تشخیص است.» ✅ علیرضا پناهیان _ حوزه و تبلیغ