علی غندور، محقق جوان مسلمان دانشگاه مونستر آلمان، کتابی نوشته درباره اخلاق جنسی جدید مسلمانان. منظور از «اخلاق جنسی جدید» فرهنگ جنسی است که بویژه در سده نوزدهم میلادی در تعامل با غرب در جوامع مسلمان تکوین یافت. مشخصات کتاب غندور این است:
Ali Ghandour, Lust und Gunst: Sex und Erotik bei den muslimischen Gelehrten, Editio Gryphus, 2015.
این مصاحبه جالبی است از غندور به انگلیسی:
https://en.qantara.de/content/islam-and-eroticism-lets-talk-about-sex-ali
کتاب غندور را نخوانده‌ام. ساعاتی پیش مصاحبه‌ای از او دیدم با اشپیگل در وبسایت دویچه‌وله فارسی (یکشنبه، ۴ اوت ٢٠١٩) که بر تأثیر دوران امپریالیسم بر پیدایش اخلاق جنسی جدید در جوامع مسلمان تأکید کرده است. بگفته غندور، «تصورات فرهنگ ویکتوریایی از جنسیت (در دوره اوج انقلاب صنعتی و امپراطوری بریتانیا) جوامع اسلامی را تحت تأثیر قرار داد و بطور آگاهانه یا ناآگاهانه هنجارهای اروپای قرن نوزدهم در این جوامع پذیرفته شد. برای نمونه، این ارزش اخلاقی که رابطه جنسی تنها برای تولید مثل در جامعه ضرور است.»
https://m.dw.com/fa-ir/art-culture/a-49890065
این نگاه غندور منطبق است با آنچه سال‌ها پیش بدان رسیدم و در بحث‌های فیسبوکی و تلگرامی بیان کرده‌ام. ٢٢ مه ٢٠١٧ در گروهی نوشتم:
«کنت دو گوبینو آدم مهمی است از نظر فکری و از متفکران سده نوزدهم فرانسه و اروپاست. معروف است. اوائل دوره ناصری سفیر فرانسه در ایران بوده. در خاطراتش جامعه ایران را گاه خیلی دقیق توصیف کرده. در مسئله جنسی می‌گوید: برخلاف ما فرانسوی‌ها (توجه کنید: ما فرانسوی‌ها) در ایران مسئله جنسی خیلی راحت است و مشکل ندارند چون در ایران در سنین پائین ازدواج می‌کنند و وقتی به سن بلوغ می‌رسند به سادگی می‌توانند اگر یکدیگر را نپسندیدند طلاق بگیرند چون طلاق و ازدواج مجدد در ایران خیلی آسان است. با توجه به نوشته گوبینو، تصور می‌کنم بخش مهمی از فرهنگ جنسی ما جدید و به تأثیر از غرب است نه فرهنگ بومی اسلامی چون یک قرن بعد وضع کاملاً عوض شد. همانطور که ما اولین الگوی نظام سیاسی را که از غرب اقتباس کردیم استبداد غربی بود که شاخص تکوین دولت‌های جدید در اروپای سده هیجدهم است.»
این اخلاق جنسی اروپای غربی نیز پدیده جدیدی است که از پروتستانتیسم نشئت گرفت و در کشاکش میان کاتولیک‌ها و پروتستان‌ها بر کاتولیسیسم تأثیر گذاشت. یوآن کولیانو در کتاب «شور و جادو در عصر رنسانس» (۱۹۸۴) این تحول را شرح داده است.
در بحثی دیگر افزودم: «اخلاق جنسی نسل‌های اخیر کاملاً مدرن است بدان معنا که محصول تحولات فرهنگی جامعه ماست بخصوص از دهه ۱۳۴۰ ش. و فرهنگی که دوران پهلوی ترویج شد و جا افتاد. چیزی است شبیه به شتر گاو پلنگ.»
منظری که غندور بحث را مطرح کرده بسیار مهم است بویژه برای جامعه ایران که دورانی پرتلاطم از تحول فرهنگی را سپری می‌کند. باید کتاب را خواند و اگر قابل اعتنا است، که تصور می‌کنم چنین است، معرفی یا نقد کرد.
@daremtedadeenghelab