⚘️یار در دیوان حافظ . ۱۵⚘️ 🌿️تو و طوبی و...، ما و قامتِ یار..‌.! 🌿فکرِ هر کس...، به قدرِ همّتِ اوست...! ⚘️دیوان حافظ . غزل شماره . ۵۶⚘️ ✍️یار...؛ یعنی خدا...! 📚✍️هرچند واژه‌ی "تو"...؛ ضمير دوم شخص مفرد مخاطب است...؛ ولی در این‌جا، اشاره به جمع دارد...؛ اشاره به صاحبانِ نوعی تفکر و اندیشه...؛ اشاره به زاهدانِ ظاهربینِ خودپسندی که بهشت و حور و قصور را در قباله‌ی خود می‌دانند و بس...! 📚✍️به همین دلیل، لسان الغیب شیرازی در جائی دیگر، درباره‌ی آنان می‌گوید...؛ ⚘️زاهدِ ظاهرپرست...، از حالِ ما...، آگاه نیست...! ⚘️در حقِ ما...، هرچه گوید...، جایِ هیچ اکراه نیست...! ⚘️بر درِ میخانه رفتن...، کارِ یکرنگان بُوَد..‌.؛ ⚘️خودفروشان را...، به کویِ مِی‌فروشان...، راه نیست...! 📚✍️حافظ در این بیت، تفاوتِ مشربِ فکری خود با زاهد را، در تفاوت در "قدرِ همّت" دانسته است...؛ که حتماً مستند به کلام نورانی حضرت امیرالمؤمنین علیه‌السّلام می‌باشد که فرمود...؛ قَدْرُ الرَّجُلِ عَلَى قَدْرِ هِمَّتِهِ...! مقام و مرتبتِ هر كس، به قدرِ همّت اوست...! 📚✍️به قول صائب تبریزی...؛ ⚘️همّت بلند دار...، که با همّتِ بلند...؛ ⚘️هر جا رَوی...، به توسنِ گردون سوار‌ه‌ای...! 📚✍️و همّت...، زائیده‌ی "معرفت" است، با توجه به این نسبت که...؛ هرچه معرفت بیشتر باشد...، خرجِ همّت در طریقِ عاشقی نیز بیشتر خواهد بود...؛ ⚘️عقل...، اگر داند که...، دل...، در بندِ زلفش...، چوُن خوش است...؛ ⚘️عاقلان...، دیوانه گردند از پیِ زنجیرِ ما...! 📚✍️برخی از مفسرين قرآن، در ذیل آیه‌ی ۵۶ سوره‌ی ذاریات...؛ "وَ مَا خَلَقْتُ الْجِنَّ وَالْإِنْسَ إِلَّا لِيَعْبُدُونِ"...؛ از "لِيَعْبُدُونِ"، تعبير به "لِیَعرِفُونَ" کرده‌اند تا معلوم شود هدف از خلقتِ انسان، معرفتِ الهی است..‌.؛ معرفتی که عبادت، در گروِ آن است...! 📚✍️از حضرت اباعبدالله الحسین عليه‌السّلام نقل است که در خطبه‌ای به اصحاب‌ خود فرمود...؛ أَيُّهَا النَّاسُ! إِنَّ اللهَ جَلَّ ذِكْرُهُ مَا خَلَقَ الْعِبَادَ إِلَّا لِيَعْرِفُوهُ فَإِذَا عَرَفُوهُ عَبَدُوهُ فَإِذَا عَبَدُوهُ اسْتَغْنَوْا بِعِبَادَتِهِ عَنْ عِبَادَةِ مَنْ سِوَاهُ...! ای مردم‌! به درستی كه‌ خداوند، خَلق‌ خود را نيافريده‌، مگر از برای آن‌كه‌ به‌ او معرفت‌ و شناخت پيدا كنند. پس‌ زمانی كه‌ او را بشناسند، در مقام‌ بندگی‌ و عبوديّت‌ او برمی‌آیند و به‌ واسطه‌ی ‌ عبادت‌ و بندگی‌ او، از عبادت‌ و بندگی‌ غير او، بی‌نیاز می‌گردند...! 📚✍️در جریانِ چنین معرفتی است که تفاوتِ عبادتِ اهلِ سوداگری و بردگان، با عبادتِ آزادگان مشخص می‌شود؛ که حضرت امیرالمؤمنین علیه‌السّلام در مقایسه‌ی آن فرمود...؛ إِنَّ قَوْمَاً عَبَدُوااللهَ رَغْبَةً فَتِلْکَ عِبَادَةُ التُّجَّارِ...! وَ إِنَّ قَوْمَاً عَبَدُوااللهَ رَهْبَةً فَتِلْکَ عِبَادَةُ الْعَبِيدِ...! وَ إِنَّ قَوْمَاً عَبَدُواللهَ شُكْرَاً فَتِلْکَ عِبَادَةُ الاَحْرَارِ...! گروهى، به هواىِ پاداش خدا را عبادت كردند و اين، عبادتِ اهل تجارت است...! گروهی، از روىِ ترس خدا را عبادت كردند و اين، عبادت بردگان است...!. و گروهى، براى سپاسگزارى خدا را عبادت كردند و اين، عبادت آزادگان است...! 📚✍️و این سخن امیرالمؤمنین علیه‌السّلام، آخرِ کلام است که خطاب به خدای تبارک‌وتعالی عرض می‌کند...؛ مَا عَبَدْتُکَ خَوْفَاً مِنْ نَارِکَ وَ لَا طَمَعَاً فِی جَنَّتِکَ لَكِنْ وَجَدْتُکَ أَهْلاً لِلْعِبَادَةِ فَعَبَدْتُکَ...! من تو را از ترسِ دوزخ و به طمعِ بهشت، عبادت نکردم؛ بلکه تو را شايسته‌ی عبادت ديدم و پرستيدم...! ⚘️این حدیثم...، چه خوش آمد...، که سحرگه می‌گفت...؛ ⚘️بر دّرِ میکده‌ای...، با دَف و نِی...، تَرسائی...؛ ⚘️گر مسلمانی...، از این است که حافظ دارد..‌.؛ ⚘️آه اگر از پیِ امروز...، بُوَد فردائی...!                    ۲۸ مهر ۱۴۰۳                     🌱🌱🌱