☝️خدا در یوگا 🔹قسمت نخست 🔸محمدحسین قاسمی شیری 🔺از جمله موضوعات قابل رصد در یوگا؛ جایگاه خدا در یوگاست. به راستی اگر تعدادی از رهبران یک مکتب ادعا کنند که خدا را باور دارند، آیا این ادعا برای اثبات خدامحوری در یک مکتب کافی است؟ جایگاه خدا را در یک مکتب، باید در آموزه ها و نظام فکری آن مکتب جستجو کرد نه در مواضع افراد و نگاه مریدان. ممکن است کسانی که با یوگا آشنایی دارند و یا درکلاس های یوگا شرکت نموده اند، این گفته ما را با ذهنیت قبلی خود ارزیابی کنند و گزارش ما از منابع یوگا را نتوانند با تصوری که از یوگا داشته اند، مطابقت دهند. ✅ لازم است یادآوری شود که یوگا باید آن طور فهمیده شود که در مهد اصلی آن یعنی در هند تعریف شده است. اصلی ترین کتب یوگا به زبان سانسکریت آمده و در هند نگاشته شده اند و هند از این جهت مادر یوگا به شمار می رود. بنابراین نمی توان مبانی هندویی یوگا را نادیده گرفت و بعضی از مبانی اسلامی را به یوگا تحمیل کرد. چرا که یوگا منابعی مخصوص به خود دارد و هیچ کس تاکنون ادعا نکرده که یوگا از متون و منابع اسلامی اخذ و اقتباس شده است؛ چرا که قدمت یوگا به گفته بزرگان یوگا به قبل از اسلام بر می گردد. 🔺به همین جهت اگر افرادی که به معارف اسلامی معتقدند، بخواهند به خاطر عُلقه و دلبستگی که به اسلام دارند، بلافاصله تعریفی که با اسلام سازگار است از یوگا ارائه دهند؛ این عمل، غیر از آن که با متون اصلی یوگا سازگاری ندارد و تاریخ یوگا هم آن را بر نمی تابد؛ از نظر علمی و پژوهشی مقبول نیست و در مجامع علمی، چنین تعریفی از یوگا مورد قبول و استناد نخواهد بود. 🔺با توضیح بالا به بررسی جایگاه خدا در یوگا می پردازیم. بر آشنایان با یوگا پوشیده نیست که یوگا از نظر مبانی جهان شناختی از یکی از مکاتب هندی به نام سانکیهه گرفته شده است؛ به گونه ای که بعضی از صاحب نظران تاریخ هند، یوگا را آیینی مستقل نمی دانند و آن را شاخه عملی مکتب سانکیهه می دانند[۱]. اما جالب است بدانیم که موسس سانکیهه(ریشی کاپیلا)، فرضیه­ های اثبات خدا را تجزیه و تحلیل نموده؛ آن را برای اثبات خدا ناکافی دانسته است و در ابطال دلایل اثبات خدا، چنین مدعی شده است: ▪️«وجود و عدم خدا با نحوه تمرین­های روحی شخص رابطه ندارد.»[۲] 🔺جای دیگر تصریح می شود: ▪️«در فلسفه ی سیستم سانکیهه که اساس یوگا نیز همان فلسفه است؛ خدا جایی ندارد.»[۳]...[۴] ادامه دارد _____پ. ۱. فرهنگ ادیان جهان، جان هیلنز، ص 695. و یوگا سوتره­ های پتنجلی، ساتیاناندا، ترجمه موسوی نسب، ص 27. ۲ . و یوگا سوتره­ های پتنجلی، ساتیاناندا، ترجمه موسوی نسب، ص 27. ۳. هستی بی کوشش، یوگا سوتره های پتنجلی، آلیستر شیرر، ترجمه ی ع پاشایی، انتشارات فراروان، ص 174. ۴. محمدحسین قاسمی شیری، نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه صنعتی شیراز