نفس مسوّله
نفس مسوِّله فريبکار است و باطل را بهجاي حق نمودار ميکند. اين تعبير در قرآن کريم در حکايت برادران يوسف آمده است. آنها هنگامي که جامهاي را که به خون دروغين آغشته بود به يعقوب نشان دادند و گفتند گرگ يوسف را دريده است، خداوند از قول حضرت يعقوب ميفرمايد که چنين نيست، بلکه شما گرفتار فريب نفس خود شدهايد: وَجاءُو عَلَي قَمِيصِهِ بِدَمٍ كَذِبٍ قالَ بَلْ سَوَّلَتْ لَكُمْ أَنْفُسُكُمْ أَمْراً فَصَبْرٌ جَمِيلٌ وَاللهُ الْمُسْتَعانُ عَلَي ما تَصِفُونَ.
يکي از کارهاي شيطان تزيين اعمال است: قالَ رَبِّ بِما أَغْوَيْتَنِي لَأُزَيِّنَنَّ لَهُمْ فِي الأَرْضِ وَلَأُغْوِيَنَّهُمْ أَجْمَعِينَ * إِلاّ عِبادَكَ مِنْهُمُ الْمُخْلَصِينَ؛ «ابليس گفت: پروردگارا! بهخاطر اينكه مرا گمراه ساختى من هم [اعمال خلاف فرزندان آدم يا دنيا را] در زمين برايشان ميآرايم و همه را گمراه خواهم ساخت، مگر بندگان مخلصت را». امتهايي که پيامبرانشان را تکذيب کردند فريب تزيين شيطان را خوردند: تَاللهِ لَقَدْ أَرْسَلْنا إِلَي أُمَمٍ مِنْ قَبْلِكَ فَزَيَّنَ لَهُمُ الشَّيْطانُ أَعْمالَهُمْ فَهُوَ وَلِيُّهُمُ الْيَوْمَ وَلَهُمْ عَذابٌ أَلِيمٌ؛ «سوگند به خدا، که بهسوي امتهاي پيش از تو پيامبراني فرستاديم؛ پس شيطان اعمالشان را برايشان آراست؛ و امروز سرپرستشان هم اوست و مجازات دردناکي براي آنهاست». نفس نيز وقتي شيطاني ميشود شيطنت ميکند و با زيبا جلوه دادن امر زشت، آدمي را ميفريبد. انسان کارهاي زشت خود را زيبا ميبيند و توجيه ميکند و کارهاي نيک کوچک و کم خود را بزرگ و بسيار ميبيند: أَ فَمَنْ زُيِّنَ لَهُ سُوءُ عَمَلِهِ فَرَآهُ حَسَناً؛ «آيا آنکس که زشتي کردارش براي او آراسته شده و آن را زيبا ميبيند [همانند مؤمن نيکوکار است]؟» نفسي که مغلوب هواست نهتنها زشتي ظلم و گناه را احساس نميکند، بلکه آن را زيبا ميبيند و مجذوب آن ميشود.
دنياي مذموم در لسان دين، زيبا ديدن ظواهر فريبنده و دلبستن به آنهاست: زُيِّنَ لِلَّذِينَ كَفَرُوا الْحَياةُ الدُّنْيا؛ «زندگي دنيا در چشم کافران آراسته شده است». اينها همه محصول نفس مسوّله است. تزيين، راه و ابزارِ تسويل است. اساساً هر فريبي از طريق تزيين است. هر فريب دهندهاي شر را خير، نادرست را درست، دروغ را راست، باطل را حق، ظلم را عدل، ضرر را نفع، گناه را صواب، حرام را حلال، و زشت را زيبا جلوه ميدهد و از اين طريق شخص را ميفريبد. چون طبع و فطرت انسان گرايش به خير و زيبايي دارد، نه به شر و زشتي، پس براي اينکه به سمت شر و زشتي برود بايد آنها بهصورت خير و زيبايي بر او جلوه کند. شيطان کفر را براي انسان آراسته و مطلوب جلوه ميدهد، اما خداوند ايمان را در دلهاي مؤمنان زيبا و دوست داشتني قرار داده و کفر و فسق و معصيت را زشت و ناپسند نشان داده است: وَلكِنَّ اللهَ حَبَّبَ إِلَيْكُمُ الإِيمانَ وَزَيَّنَهُ فِي قُلُوبِكُمْ وَكَرَّهَ إِلَيْكُمُ الْكُفْرَ وَالْفُسُوقَ وَالْعِصْيانَ أُولئِكَ هُمُ الرّاشِدُونَ. گرايش فطري آدمي بر اساس خلقت الهي است، اما کار شيطان و هر فريبکاري ايجاد انحراف از فطرت است.
http://eitaa.com/dreshkevari