🌹🌹أَقِمِ الصَّلَاةَ لِدُلُوكِ الشَّمْسِ إِلَىٰ غَسَقِ اللَّيْلِ وَقُرْآنَ الْفَجْرِ ۖ إِنَّ قُرْآنَ الْفَجْرِ كَانَ مَشْهُودًا. نماز را از زوال خورشید تا نهایت تاریکى شب برپادار. و همچنین قرآن فجر را. چرا که قرآن فجر، مشهود است. ۷۸ اسراء. تفسیر: یکی از مهمترین افعال مومن، نماز است که عامل مؤثرى است براى مبارزه با شرک، و وسیله اى براى طرد هر گونه وسوسهء شیطانى از دل و جان آدمى. 🌸 آقا امام باقر در تفسیر همین آیه فرموده اند: دلوک شمس به معنى زوال آن (از دائره نصف النهار) است (یعنی نمازهای ظهر و عصر)، و غسق اللّیل به معنى تاریکی شب است (یعنی نمازهای مغرب و عشاء)، این چهار نماز است که پیامبر آنها را براى مردم قرار داد و توقیت نمود، و قرآن الفجر، اشاره به نماز صبح است. نورالثقلین، ج۲، ص۲۰۲. به همین دلیل، آیهء فوق، از آیاتى است که اشارهء اجمالى به وقت نمازهاى پنجگانه دارد. 👈 البته لازم به ذکر است که بعضى از آیات قرآن، تنها اشاره به یک نماز دارد مانند: 🌹حافِظُوا عَلَى الصَّلَواتِ وَ الصَّلاةِ الْوُسْطى. ۲۳۸ هود که نماز وسطى طبق تفسیر صحیح، همان نماز ظهر است. و گاهى اشاره به وقت سه نماز، از نمازهاى پنجگانه کرده، مانند: 🌹وَ أَقِمِ الصَّلاةَ طَرَفَیِ النَّهارِ وَ زُلَفاً مِنَ اللَّیْلِ. ۱۱۴ هود که طرف النهار اشاره به نماز صبح و مغرب و زُلَفاً مِنَ اللَّیْل اشاره به نماز عشاء است. و گاهى، وقتهای هر پنج نماز را اجمالاً بیان مى کند، مانند همین آیهء مورد بحث. 👈 و می دانیم جزئیات اوقات نمازهاى پنجگانه در این آیات بیان نشده، بلکه، مانند بسیارى دیگر از احکام اسلامى، تنها به کلیات قناعت شده، و شرح آن در سنت پیامبر و امامان راستین آمده است. 👈 اما نکتهء مهم و جالبی در این آیه وجود دارد اینست که، آیهء فوق مى فرماید: إِنَّ قُرْآنَ الْفَجْرِ کانَ مَشْهُوداً. یعنی نماز صبح مورد دو مشاهده است. منظور مشاهده چه کسانى است؟ حضرت رسول فرموده اند: تَشهَدُهُ مَلائِکَةُ الَیلِ وَ مَلائِکَةُ النَهار. یعنی مشهود. ملائکهء شب و روز است. روح المعانی، ج ۱۵، ص۱۲۶. 💚 زیرا در آغاز صبح، فرشتگان شب که مراقب بندگان خدایند جاى خود را به فرشتگان روز مى دهند، و چون نماز صبح در همان آغاز طلوع انجام مى گیرد، هر دو گروه آنرا مشاهده کرده و بر آن گواهى مى دهند. به تعبیر عامیانه میتوان گفت اگر نماز صبح را اول وقت بخوانیم دوبار ثبت میشود. معاملهء خوبیست. 👈 بعد از ذکر نمازهاى فریضهء پنجگانه، در آیهء بعد به نافلهء شب اشاره فرموده که فضیلتهای بسیاری برای آن ذکر شده است. إن شاءالله فردا می خوانیم.