اجل و مرگ:
پیغام دوم
🌹🌹هُوَ الَّذِي خَلَقَكُم مِّن طِينٍ ثُمَّ قَضَىٰ أَجَلًا ۖ وَأَجَلٌ مُّسَمًّى عِندَهُ ۖ ثُمَّ أَنتُمْ تَمْتَرُونَ.
او کسى است که شما را از گل آفرید. سپس مدتى مقرر داشت (تا انسان رشد کند و تکامل یابد). و اجل حتمى نزد اوست (و فقط او از آن آگاه است). سپس شما (در یگانگى و قدرت او) تردید مى کنید!! ۲ انعام.
تفسیر: اجل یعنی پایان مدت معین از هر چیزی. به فرا رسیدن مرگ هم، اجل مى گویند، چون آخرین لحظهء عمر انسان است.
👈 کلمهء اجل مسمّى و اجلاً، که هر دو در آیه آمده، به دو معناست.
اجل مسمّى، مرگ طبیعى و اجلاً، مرگ زودرس است.
🌸 توضیح بیشتر:
همه چیز از نظر ساختمان طبیعى و ذاتى، استعداد و قابلیت بقاء، براى مدتى طولانى دارند، ولى در اثناء این مدت، ممکن است موانعى ایجاد شود که آنها را از رسیدن به حداکثر عمر طبیعى، باز دارد.
👈 مثلاً یک چراغ نفت سوز، با توجه به مخزن نفت آن، ممکن است مثلاً بیست ساعت، استعداد روشنائى داشته باشد.
اما وزش یک باد شدید، ریزش باران و یا عدم مراقبت از آن، سبب مى شود عمر آن کوتاه گردد.
یعنی اگر چراغ با هیچ مانعى برخورد نکند، و تا آخرین قطرهء نفت آن بسوزد، سپس خاموش شود، به اجل حتمى خود رسیده است (اجل مسمی)، و اگر موانعى قبل از آن باعث خاموشى چراغ گردد، مدت عمر آنرا اجل غیرحتمى و زودرس مى گوئیم.
👈 در مورد انسان نیز چنین است، اگر تمام شرائط براى بقاى او جمع گردد، و موانع بر طرف شود، ساختمان و استعداد او ایجاب مى کند که مدتى طولانى عمر کند، اما ممکن است بر اثر سوء تغذیه، یا مبتلا شدن به اعتیادات مختلف، و یا دست زدن به خودکشى، یا ارتکاب گناهان، و یا عدم مراقبت از سوی بزرگترها یا خودش، خیلى زودتر از آن مدت بمیرد، مرگ را در صورت اول، اجل حتمى و در صورت دوم، اجل غیرحتمى مى نامند.
🍃 مثلا صلهء رحم، عمر را زیاد و یا قطع رحم، عمر را کم مى کند.
اصول کافی، ج۲، ص۱۵۰.
✔ لازم به ذکر است منظور، صلهء ارحامی است که باعث طولانی شدن عمر شود، نه رفت و آمدهایی که باعث آزار و کم شدن عمر است.
👈 و در آیهء ۳۴ اعراف مى خوانیم:
🌹فَاِذا جاءَ أَجَلُهُم لا یَسْتَأْخِرُونَ ساعَةً وَ لا یَسْتَقْدِمُونَ:
هنگامیکه اجل آنها فرا رسد، نه ساعتى به عقب مى افتد و نه جلو.
در اینجا منظور از اجل، همان مرگ حتمى است، یعنی چه بطور طبیعی، عمر بسر آید و یا بواسطهء اسباب و عللی، عمر کوتاه شود و به اجل حتمی تبدیل شود، در هر دو صورت زمانیکه موعد اجل برسد، لحظه ای پیش و پس نخواهد شد مگر استثناهایی. مثلا آنجا که از نظر پزشکی، مرگ، حتمی است اما دعا و استغاثه آنرا به تأخیر می اندازد.
👈👈 در هر صورت، باید توجه داشت هر دو اجل، از ناحیهء خدا تعیین مى شود، یکى بطور مطلق، و دیگرى بعنوان مشروط و یا معلق.
در مورد انسان و اقوام و ملتهایی که ظلم و ستم و نفاق و تفرقه و سهل انگارى و تنبلى را پیشه کنند، در مدت کمتری از زمان طبیعی از بین خواهند رفت.
🌸 توجه داشته باشیم:
اجل غیرحتمى و مشروط، قابل تقدیم و تأخیر است و اجل حتمى قابل تغییر نیست.
مثلا اگر دروغی گفتیم، فورا توبه کنیم و برای جبران به والدین احسان کنیم. چون دروغ، عمر را کوتاه و احسان به والدین، عمر را طولانی می کند.
👈 خب، با این توضیحات، بلوغ فکری که در پیغام قرآنی روز گذشته خواندیم برایمان یادآوری میشود:
اگر به تعلیم و تربیت ثانوی بپردازیم و خود را اصلاح کنیم و از نو بسازیم قطعا با این اصلاحات میتوانیم مرگ زودرس را از خود دور کرده و زمان بیشتری برای رشد بسمت تعالی داشته باشیم.
👈 لازم به ذکر است همیشه استثناء وجود دارد. توکل بر خدا.