🌹🌹 وَأَشْرَقَتِ الْأَرْضُ بِنُورِ رَبِّهَا وَوُضِعَ الْكِتَابُ وَجِيءَ بِالنَّبِيِّينَ وَالشُّهَدَاءِ وَقُضِيَ بَيْنَهُم بِالْحَقِّ وَهُمْ لَا يُظْلَمُونَ..... و زمین (در آن روز) به نور پروردگارش روشن مى شود، و نامه هاى اعمال را پیش مى نهند و پیامبران و گواهان را حاضر مى سازند، و میان آنها بحق داورى مى شود و به آنان ستم نخواهد شد. و به هر کس آنچه انجام داده است بى کم و کاست داده مى شود، و او نسبت به آنچه انجام مى دادند از همه آگاه تر است. ۶۹ و ۷۰ زمر. تفسیر: در این دو آیه، هفت جمله بیان شده که هر کدام مطلبى را پیرامون معاد مى گوید که مکمل مطلب دیگر است. 🔹 نخست مى فرماید: در آنروز زمین به نور پروردگار روشن مى شود. در اینکه منظور از این اشراق و روشنائى به نور الهى چیست تفسیرهاى مختلفى گفته شده است که به دو تفسیر از مهمترین آنها می پردازیم: 🍃 اول) جمعى گفته اند، منظور از نور ربّ، حق و عدالت است که خداوند صفحهء زمین را در آنروز با آن نورانى مى کند. 🍃 دوم) مفسر عالیقدر، نویسندهء المیزان، مى گوید، مراد از روشن شدن زمین به نور پروردگار، که از خصوصیات روز قیامت است همان انکشاف غطاء و کنار رفتن پرده ها و حجاب ها و ظاهر شدن حقایق اشیاء و اعمال انسانها از خیر و شر و اطاعت و عصیان و حق و باطل مى باشد. که البته، این تفسیرها تضادى با هم ندارد و قابل جمع است. اینکه در آیه، مشخصا فرموده، زمین به نور خدا روشن میشود، بخاطر آنست که، هدف اصلى، بیان حال مردم روى زمین در آنروز است. 🔹 در جملهء دوم این آیه، سخن از نامهء اعمال است. نامه هائى که طبق آیهء ۴۹ سورهء کهف، تمامى اعمال انسان، از کوچک و بزرگ در آن جمع است: 🌹 لا یُغادِرُ صَغِیرَةً وَ لا کَبِیرَةً إِلاّ أَحْصاها. هیچ عمل کوچک و بزرگى نیست مگر اینکه در آن احصا شده است. 🔹 و در جملهء سوم، که سخن از گواهان است مى فرماید: پیامبران و گواهان را در آنروز حاضر مى کنند. 🍃 در اینکه این گواهانی که به غیر از پیامبران، بر اعمال انسانها شهادت می دهند، چه کسانى هستند، میان مفسران گفتگوست. بعضى، آنها را نیکان و پاکان امتها دانسته اند که هم، گواهى بر اداى رسالت انبیاء مى دهند، و هم بر اعمال مردم، گواه هستند، که امامان معصوم در طلیعهء آنها قرار دارند. 🍃 بعضى دیگر، آنرا به فرشتگانى تفسیر کرده اند که، گواه بر اعمال انسانها هستند. طبق آیهء ۲۱ سورهء ق: 🌹وَ جاءَتْ کُلُّ نَفْس مَعَها سائِقٌ وَ شَهِیدٌ: هر انسانى وارد صحنهء محشر مى شود، در حالیکه همراه او کسى است که او را به دادگاه الهى مى راند و نیز با او گواهى است. 🍃 بعضى نیز، آنرا به اعضاى بدن و مکان و زمان اطاعت و معصیت که از گواهان روز قیامت هستند تفسیر کرده اند. که بطور قطع، همهء این شهداء (به معنی گواهان)، روز قیامت بر اعمال ما، گواهی خواهند داد، که در این تفاسیر، هر یک از مفسرین، به بخشى از آن اشاره کرده اند. 🔹 در چهارمین جمله مى فرماید: در میان آنها به حق قضاوت مى شود (وَ قُضِیَ بَیْنَهُمْ بِالْحَقِّ). 🔹 و در پنجمین جمله، مى فرماید: و به آنها ستم نخواهد شد (وَ هُمْ لایُظْلَمُونَ). بدیهى است، هنگامیکه حاکم، خدا باشد، و زمین به نور عدالتش روشن گردد، و نامهء اعمال که دقیقاً بیانگر اعمال انسان است، مطرح شود، و پیامبران و اینهمه گواه و شاهد عادل حضور یابند، جز به حق قضاوت نخواهد شد، و در چنین دادگاهى ظلم و بیدادگرى مفهومى ندارد. 🔹 ششمین جمله، این سخن را تکمیل کرده، مى فرماید: به هر کس آنچه انجام داده است بى کم و کاست پرداخته مى شود. نه جزا و پاداش و کیفر اعمالشان، بلکه خود اعمالشان به آنها داده مى شود! وُفِّیَتْ، به معنى ادا کردن بطور کامل است و اعمال انسان، نه پاداش و جزا، بلکه خود عمل، براى همیشه قرین و همنشین انسان می گردد. پس، از بین اعمال حسنه، احسن را انتخاب کنیم که در قیامت، الی ابد، همنشینمان خواهد بود. حقیقتا چه کسى مى تواند برنامه های قیامت را با این عدالت و با این دقت اجرا کند؟ کسیکه علم او بر همه چیز احاطه دارد. 🔹لذا: در هفتمین و آخرین جمله، مى فرماید: او نسبت به آنچه انجام مى دادند از همه آگاه تر است (وَ هُوَ أَعْلَمُ بِما یَفْعَلُونَ). حتى نیازى به شاهد نیست که او از همهء شهود اعلم است، اما لطف و عدالتش ایجاب مى کند، که گواهان را احضار نماید. •••••••••••••••••••• 🌹 'اللهم' لَا تُخْزِنِي يَوْمَ يُبْعَثُونَ، يَوْمَ لَا يَنفَعُ مَالٌ وَلَا بَنُونَ، إِلَّا مَنْ أَتَى اللَّهَ بِقَلْبٍ سَلِيمٍ. خدایا! در آنروز که مردم برانگیخته مى شوند، مرا شرمنده و رسوا مکن. همان روزیکه مال و فرزندان، سودی ندارد. مگر کسیکه با قلب سلیم به پیشگاه خدا آید. ۸۷ و ۸ و ۹ شعراء.