راهبردنگار-030114 *🔰 نگاهی به شاخص تروریسم جهانی 2024؛ بخش اول* 🔍 چندی پیش، مؤسسه اقتصاد و صلح (IEP) گزارش سالیانۀ 2024 خود در خصوص شاخص «تروریسم جهانی» را منتشر کرد؛ گزارشی که قرار است به‌طور سالیانه، سیر تحولات، گستره و میزان اثربخشیِ عملیات‌های تروریستیِ اقصی‌نقاط جهان را بسنجد. اما نکتۀ غافل‌گیرکنندۀ گزارش امسال، تأکید ویژه بر *تروریست بودن حماس* است. در همین چارچوب، گزارش مذکور رژیم صهیونیستی را نیز به سبب حملات 7 اکتبر، به عنوان یکی از قربانیان اصلیِ تروریسم برشمرده است! برخی محافل فکری منطقه و جهان، اگرچه این سلسله گزارش‌های IEP را معتبر می‌دانند، در عین حال بر جانبداریِ واضح گزارش امسال به نفع روایت صهیونیستی اذعان داشته و معتقدند روندهای چند دهۀ گذشته در باب منازعۀ فلسطین ـ اسرائیل (در حمایت از حق مشروع فلسطینیان)، به وضوح در این گزارش نادیده گرفته شده است. در ادامه سعی شده در *دو بخش،* مهم‌ترین محورهای این گزارش از دریچۀ نگاه محافل خارجی مرور شود. 🌐 در سال 2023، تعداد قربانیان تروریسم در جهان، 22درصد افزایش داشته (نسبت به 2022) و به عدد 8هزار و 352 نفر رسیده که متأسفانه بالاترین میزان قربانی از سال 2017 محسوب می‌شود. در مقابل، تعداد عملیات‌های تروریستی، 23درصد کاهش یافته است. این نسبت *(افزایش شمار قربانیان در مقابل کاهش تعداد عملیات‌ها)* بیانگر آن است که عملیات‌ها از حیث تعداد کمتر، اما در عین حال مخرب‌تر، کشنده‌تر و نقطه‌زن‌تر شده است. مقصود از نقطه‌زنی آن است که مناطق عملیاتیِ سازمان‌های تروریستی، به عکس حوالی سال‌های 2015 تا 2019 که به طور گسترده در سرتاسر کرۀ زمین گسترش یافته بود، متمرکزتر شده است. 💣 در واقع این تغییرات آماری، گویای بروز نوعی *تغییر تاکتیکی* در عملیات‌های سازمان‌های تروریستی به سمتی است که سازمان‌های مزبور، فعالیت‌های خود را در مناطقی خاص متمرکز کنند؛ به جای آنکه بخواهند توان عملیاتی خود را در مناطقی گسترده پراکنده کنند. 📉 این گزارش همچنین تصریح می‌کند که تعداد سازمان‌های تروریستیِ فعال در اقصی‌نقاط دنیا، در حال حاضر مجموعاً به 66 سازمان کاهش یافته؛ در حالی که این عدد در سال 2009 حدود 141 بوده است. 🌎 از سوی دیگر، میزان حملات تروریستی در کشورهای غربی به میزان قابل ملاحظه‌ای کاهش یافته است؛ چنانکه در سال گذشته، تنها 23 عملیات تروریستی در غرب انجام شده که *کاهشی حدوداً 55درصدی* را در مقایسه با سال قبلش نشان می‌دهد. این در حالی است که حملات تروریستی، تمرکز قابل‌توجهی را در مناطقی معین نشان می‌دهد؛ از جمله: آفریقای جنوب صحرا، شمال آفریقا، خاورمیانه و جنوب آسیا. لازم به ذکر است 94درصد از قربانیان حملات تروریستیِ سال گذشته، در همین مناطق کشته شده‌اند. 🌍 در این میان، کشورهای آفریقای جنوب صحرا به تنهایی 59درصد از قربانیان حملات را به خود اختصاص داده‌اند؛ مشتمل بر کشورهایی چون بورکینافاسو، مالی و نیجر که با چالش «کودتاهای متعدد» و نیز «ضعف اقتدار دولت مرکزی» مواجه‌اند. بدین ترتیب می‌توان گفت *این بخش از قارۀ سیاه، به جولانگاه اصلی تروریسم در جهان تبدیل شده است؛* لقبی که تا سالیان طولانی، در اختیار کشورهای خاورمیانه بود. 🔫 نکتۀ جالب‌توجه دیگر در این گزارش، مقایسۀ کمّیِ قربانیان حاصل از عملیات‌های تروریستی با سایر عواملِ آدم‌کشی در دنیاست. بدین ترتیب *سه پدیدۀ «منازعات مسلحانه»، «جرائم منتهی به قتل» و «خودکشی»،* به ترتیب حدود 9 برابر، 45 برابر و ۷۵ برابر بیشتر از حملات تروریستی قربانی می‌گیرند. با این حال، بررسی کشتار ناشی از حملات تروریستی، به دلیل پیامدهای ژئوپلیتیک، اجتماعی و روانیِ متعددی که در جوامع هدف به جای می‌گذارد، از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.