فکر می کنم برای اینکه تصور دقیقی از شرایطی که در مرزهای مشترک پاکستان و افغانستان و ایران و به صورت گسترده تاریخچه شکل گیری تروریسم در جهان داشته باشیم باید از دریچه تاریخ به مسائل نگاه کنیم اگر حوصله می کنید تاریخچه The great game و رقابت شوروی و بریتانیا در آسیای میانه و کشورهای آسیای جنوبی را بخوانید و البته تاریخچه ورود کمونیسم و شوروی به افغانستان بعد از شکست بریتانیا از قبائل افغانستانی بسیار مهم است که باید به آن رسیدگی کنید بخش مهم ماجرا که شکل گیری تروریسم جهانی از این جا شروع شد شکل گیری ائتلاف عربی و آمریکا و اسرائیل و بریتانیا با پاکستان و تشکیل ارتش بین المللی تحت عنوان افغان العرب برای مبارزه بر علیه شوروی در افغانستان هست که باید عمیقا به آن پرداخته شود. از چندین ملیت مختلف از جمله عرب ازبک،تاجیک،ایغور،پشتو،قزاق،چچن،بلوچ و... (که هرکدام الان شبکه تروریستی خاص خود را دارند)وارد مراکز آموزشی مرز رها شده دیوراند پاکستان و افغانستان شدند تا بعد از آموزش به مبارزه با شوروی بپردازند ملاعمر موسس طالبان،عبدالله عزام اولین رهبر افغان العرب (که توسط استخبارات سعودی و با همکاری اسرائیل به همراه فرزندانش در پیشاور کشته شد،او از موسسین جنبش حماس نیز محسوب می شود) ،اسامه بن لادن جانشین عبدالله عزام در افغان العرب و بنیان گذارالقاعده ،احمد شاه مسعود، جلال الدین حقانی(بنیان گذار شبکه حقانی که الان در ذیل طالبان هستند، البته طالبان در ذیل آن ها هستند) گلبدین حکمتیار ،ابومصعب الزرقاوی مسئول القاعده در عراق و البته بنیان گذار داعش و...از افراد موثر در افغان العرب بودند که منشاء شکل گیری القاعده ،طالبان و داعش و سایر گروه های تروریستی با ملیت های متعدد شدند. برای کسانی که بدنبال جریان شناسی عمیق تروریسم در دنیا هستند خواندن تاریخ افغانستان به ویژه جنگ با شوروی بسیار ضروری است. ابوقاسم