جبار باغچه‏ بان در سال ۱۲۶۴ ش. در قفقاز به دنیا آمد و پس از اتمام تحصیلات، در یک مدرسه در ایروان به تدریس مشغول شد. تدریس او، باعث شکفتن استعداد‌های نهفته‏اش گردید و پس از مدتی با تجارب فراوان و برنامه‏های خوب به ایران آمد و در سال ۱۳۰۳ شمسی اولین کودکستان ایرانی را به نام "باغچه اطفال" در تبریز تأسیس کرد. در همان سال سه کودک ناشنوا نیز در این مدرسه ثبت‏ نام کردند و این آغازی بود برای تلاش باغچه‏ بان تا بتواند سخن گفتن را به این کودکان بیاموزد.   فعالیت های ماندگار باغچه بان برای تعلیم خواندن و نوشتن برای کودکان و نوسوادان، روش تعلیم الفبا را که امروزه در سراسر کشور رایج است به وجود آورد. او همچنین اولین مدرسه کودکان ناشنوا را در سال ۱۳۱۲ در تهران تأسیس کرد. جبار باغچه‏بان برای هموار کردن راه زبان آموزی کودکان ناشنوا راهی را انتخاب کرد که در سراسر جهان با نام الفبای گویای باغچه‏ بان به عنوان مترقی‏ ترین روش شناخته شده است. باتلاش این مبتکر پرتلاش بود که ناشنوایان کشور نیز توانستند با دنیای اطراف خود و انسان‏ های دیگر تماس برقرار کنند. همچنین اختراع تلفنی برای استفاده کر و لال‏ها و تاسیس مکتب نسوان برای آموزش دختران نیز از دیگر ابتکارات اوست. وی همچنین در سال ۱۳۲۲ جمعیت حمایت از کودکان کرولال را تأسیس کرد و کتاب‏ هایی از قبیل: اسرار تعلیم و تربیت، الفبای آسان، برنامه کار آموزگار، زندگانی کودکان و رباعیات باغچه‏ بان را به نگارش درآورد.   درگذشت سرانجام وی در ۴ آذر سال ۱۳۴۵ ش. در ۸۱ سالگی در تهران دار فانی را وداع گفت.